207
364 Vasari, spostrzegszy raz, że nie używa on świec woskowych, lecz z koziego łoju, posłał mu raz czterdzieści funtów takich świec. Przyniósł je służący Michała Anioła, lecz pan jego nie życzył sobie przyjąć tego daru. Na co rzekł sługa: Mistrzu, ręce mi zdrętwiały od dźwigania tych świec, nie mam ochoty ich odnosić. Jeśli nie chcecie ich przyjąć, powtykam je w wyschłą gnojówkę przed domem i zapalę wszystkie razem. Wówczas Michał Anioł odparł: „W takim razie złóż je lepiej tutaj, nie chcę, byś wyprawiał takie głupstwa przed memi drzwiami“. (Vasari).
365 Poezje LXXVIII (Staff 102). Frey odnosi ten poemat do czasów Sądu Ostatecznego i fresków kaplicy Paulińskiej, — mniej więcej: rok 1546. — Grimm uważa, że powstał on nieco później, około 1554 r.
Drugi sonet Michała Anioła o nocy (Poezje LXXVII; Staff, 101) poetycko jeden z najpiękniejszych, jest bardziej literacki i nieco sztuczny.
366 „Non nasce in me pensiero chen non visia dentro sculpita la morte“. (Listy, 22 czerwca 1555 r.).
367 Poezje (CIX32; Staff 170).
368 Poezje (CIX34; Staff 172).
369 List do Vasariego datowany: „Nie wiem którego kwietnia 1554“. (A di non so quanti d’aprile, 1554).
370 Mało zwracał dotychczas uwagi na przyrodę, mimo lat kilku, spędzonych poza murami miast: w Carrarze i Saravezzy. Krajobraz gra nader podrzędną rolę w jego dziełach; sprowadza się on do kilku skrótowych, nieomal schematycznych zaznaczeń na freskach Sykstyny. Michał Anioł zajmuje pod tym względem miejsce całkowicie odrębne pośród ówczesnych malarzy: Rafaela, Tycjana, Perugina, Francii i Leonarda. Gardził krajobrazem artystów flamandzkich, wówczas bardzo modnych. „Szmaty, — powiadał, — rudery, pola niezmiernie zielone, ocienione drzewami, rzeki, mosty, jednem słowem to, co zwą pejzażem, — oraz liczne figury tu i ówdzie“. (Djalogi Franciszka da Hollanda).
