śmiennie. Najstarszy zeszyt rozmówniczy pochodzi z 1816 r.[1]. Znane jest bolesne opowiadanie Schindlera o przedstawieniu Fidelia w 1822 r. „Beethoven oświadczył chęć dyrygowania próbą jeneralną... Od duetu w akcie drugim widocznym było, że nie słyszy zupełnie głosów ze sceny. Zwalniał w znacznym stopniu tempo; i gdy orkiestra szła za jego batutą, śpiewacy na swoją rękę przyspieszali tem-
- ↑ Godzi się zauważyć, że począwszy od tego roku, w stylu muzyki Beethovena za-
się temi rzekomemi suchotami. Poczym nastąpił ostry reumatyzm w 1820 — 1821, żółtaczką — w 1821 r., zapalenie spojówek — w 1823 r. 12 listopada 1821 r., (gdy praca jego nad Mszą D-moll była w pełnym toku) pisze do Franciszka Brentano: „Od roku zeszłego aż do tej chwili chory jestem wciąż... Obecnie jest mi, chwała Bogu, trochę lepiej i wydaje mi się, że znów będę mógł żyć dla sztuki mojej. Od dwóch lat w gruncie rzeczy nie było o tym mowy zarówno z powodu braku zdrowia, jak i z powodu tylu innych cierpień“.