Strona:PL Samuel Dickstein - Pojęcia i metody matematyki.djvu/121

Ta strona została przepisana.

względnéj każdego z wyrazów poprzedzających, mniejszą zaś od wartości bezwzględnéj każdego z wyrazów następujących.
Oba szeregi 1. i 2., z dołączeniem do nich zera, grupują się w jeden szereg

. . . -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3 . . .

ciągnący się w obie strony do nieskończoności. Jeżeli n oznacza którąkolwiek liczbę tego szeregu, to liczba, po niéj bezpośrednio następująca, będzie n + 1, bezpośrednio poprzedzająca — n - 1. Szereg 3., uporządkowany w ten sposób, aby pierwszym jego wyrazem było 0, drugim 1, trzecim -1, czwartym 2, piątym -2 i t. d. daje się oczywiście przyporządkować do szeregu 1.; odpowiadająca mu liczba kardynalna jest taka sama jak dla szeregu 1.
Jeżeli oprócz liczb całkowitych pomyślimy tak w szeregu 1. jako też w szeregu 2. wszystkie liczby ułamkowe, otrzymamy znowu dwie odpowiadające sobie mnogości nieskończone; każda liczba -μ drugiéj mnogości będzie wartością bezwzględną odpowiedniéj liczby μ w pierwszéj z nich. Obie mnogości dadzą się również uporządkować w szereg podwójnie nieskończony, odliczalny na szeregu 1. i zawierający w sobie wszystkie liczby wymierne dodatnie i ujemne. Przy porównywaniu liczb wymiernych porównywamy ich wartości bezwzględne. Przyjęty niekiedy sposób mówienia, że liczby ujemne są od zera mniejsze, wyraża tę okoliczność, że w mnogości podwójnie nieskończonéj wszystkich liczb wymiernych liczby ujemne znajdują się po lewéj stronie zera, a nierówność -a < -b należy rozumieć w ten sposób, że wartość bezwzględna liczby a jest większa od wartości bezwzględnéj liczby b, to jest, Ze w mnogości liczb wymiernych liczba ujemna o wartości bezwzględnéj większéj znajduje się na lewo od liczby ujemnéj, mającéj wartość bezwzględną mniejszą.



1 Porówn. najnowsze wydanie Arytmetyki Diofanta w przekładzie niemieckim G. Wertheima, 1890., gdzie we wstępie [str. 6.] znajdujemy następujące twierdzenie: “Liczba, mająca być odjętą, pomnożona przez takąż liczbę, daje liczbę, którą należy dodać; liczba zaś, mająca być odjętą, pomnożona przez liczbę, mającą być dodaną, daje liczbę, którą należy odjąć„. Twierdzenie to [“λεῖψις έπί λεῖψιν πολλαπλασιασθεῖσα ποιεῖ ὕπαρξιν, λεῖψις