Strona:PL Sand - Ostatnia z Aldinich.djvu/15

łowo każdy utwór przetrząsnąć, by się w nim owych ziarn talentu doszukiwać, ale kreśląc szkic dorywczy i ogólnikowy, możemy tylko zaznaczyć trzy niejako kategorye utworów beletrystycznych tej autorki.
 O jej powieściach ludowych jużeśmy mówili, i te stanowią kategoryę oddzielną. Do drugiej zaliczylibyśmy te, w których ona, zrywając niejako z romantyzmem, chciała być obiektywną i usiłowała stanąć na stanowisku obserwacyjnem, ale wzięła się do tego zapóźno i może wbrew swej naturze, która była zanadto płomienną, zanadto, jak to nazywają Francuzi, prime-santière, ażeby mogła długo i skutecznie wytrzymać, stojąc na punkcie chłodnej obserwacyi. Dlatego też dzieła jej z późniejszego okresu, w rodzaju „Mademoiselle de la Quintine” albo „Les dames vertes”, popadając w konwencyonalizm powieściowy, mało wyróżniają się z szarego tłumu i dają się przewyższać utworom wielu mniej głośnych autorów.
 Ale istnieje szereg dzieł, w których autorka jest przeważnie sama sobą, gdzie mieści swoje ja fizyczne i moralne, swój temperament, zamiłowania, predylekcye, dążności, swoją, słowem, naturę i swoją filozofię, zapatrywania na politykę, na prawa ludzi wogóle i prawa kobiety w szczególności. Co do tych ostatnich, jeszcze w r. 1833 wydała znakomitą