Strona:PL Schneider Sofista Antyfont.pdf/3

Wystąpił problem z korektą tej strony.
Osobne odbicie z czasopisma filologicznego „Eos“ rocznik IV., str. 129–136
Sofista Antyfont jako psychiatra.

W pracy swojej o »Socyologicznych poglądach dwóch Antyfontów« (Rozpr. wydz. filog. Akad. Umiej. w Krakowie t. XXV.) zaraz na samym wstępie wspomnieliśmy o zagadkowych wyrazach Hermogenesa, odnoszących się do sofisty Antyfonta: ό καί τερατοσκόπος καί όνειροκρίτος λεγόμενος γενέσθαι. Słowa te spróbujemy teraz objaśnić przez porównanie z czwartą czyli ostatnią księgą (Περί ένυπνίων) dzieła Pseudo-Hippokratesa pod napisem: Πέρί διαίτης.
W krótkiej rozprawce: »O snach« wykazuje nieznany autor wpływ zaburzeń cielesnych, które mogą n. p. środki przeczyszczające usunąć, na sny zwyczajne w przeciwstawieniu do snów boskiego pochodzenia, wróżących szczęście albo nieszczęście miastom lub też jednostkom bez współdziałania ich własnego. Wykładem tych nadzwyczajnych widzeń sennych zajmują się pewni ludzie, mający trafną znajomość sztuki (roz. 2: όκόσα μέν ούν τών ένυπνίών θεία έστι καί προσημαίνει τινά συμβησόμενα ή πόλεσιν ή τώ ίδιώτη λαώ ή κακά ή άγαθά μή δι αύτών άμαρτίην, είσίν οί κρίνουσι περί τών τοιούτων άκριβή, τέχνην έχοντες). Już poprzednio takiego, który zna się na funkcyach duszy, niezakłóconych we śnie żadnem wrażeniem cielesnem, nazwano posiadającym znaczny zasób mądrości (roz. 1: τό μέν γάρ σώμα καθεύδον ούκ αίσθάνεται — όκόσαι τού σώματος ύπηρεσίαι ή τής ψυχής, ταύτα πάντα ή ψυχή έν τώ ύπυω διαπρήσσεται, όστις ούκ έπίσταται κρίνειν ταύτα όρθώς, μέγα μέρος έπίσταται σοφίης).
Jakob Bernays wyśledził pierwszy niezbicie oddziaływanie Heraklita na twórcę czteru ksiąg: »O dyecie« (Gesammelte Abhandlungen herausgeg. von H. Usener, Berlin 1885, I. Heraclitea). Lekceważenie wrażeń zmysłowych jest oczywiście Heraklitowem ale pojęcie duszy, oswobodzonej we śnie od ciała, jakoteż samej w sobie, jest już następstwem