Strona:PL Schneider Sofista Antyfont.pdf/5

Wystąpił problem z korektą tej strony.

podobnie czytamy w pierwszym z »Żywotów dziesięciu mowcow« (Βίοι τών δέκα ρητόρων) Plutarcha. Ustęp ten tak opiewa, a nie mamy powodu wcale odmawiać mu wiary po zastrzeżeniu Blassa w jego wydaniu Antyfonta (ed. II, p. XXXVI, adn. 18: Haec si quam fidem habent, de sophista A. valent, non de oratore): έτι δ ών πρός τή ποιήσει τέχνην άλυπίας συνεστήσατο, ώσπερ τοίς νοσούσιν ή παρά τών ίατρών θεραπεία ύπάρχει, έν Κορίνθω τε κατεσκευασμένος οίκημα τι παρά τών άγοράν προέγραψεν, ότι δύναται τούς λυπουμένους διά λόγων θεραπεύειν, καί πυνθανόμενος τάς αίτίας παρεμυθείτο τούς κάμνοντας. [νομίζων δέ τήν τέχνην έλάττω ή καθ αύτόν είναι έπί ρητορικήν άπετράπη]. Skombinowawszy to świadectwo o τέχνη άλυπίας z wykładem snów i teoryą sofisty Antyfonta o εύνομία, która między innemi pozwala ludziom zasypiać bez trwogi i smutku (Tambl. Protr. ed. Pist. p. 102: Είς τε αύ τόν ύπνον ίσύσιν, όπερ άνάπαυμα κακών έστιν άνθρώποις, άφόβους μέν καί άλυπα μεριμνώντας έρχεσθαι είς αύτόν), — zrozumiemy, że tenże Antyfont otworzył w Koryncie dom porady, gdzie badał smutnych oraz powody ich strapienia z pomocą snów i leczył przekonywaniem, że wszystko złe pochodzi z nieładu (άνομία): Καί ούτε έγρηγορόσιν ήδείας τάς φροντιδας είναι ούτε ές τόν ύπνον άπερχομένοις ήδείαν τήν ύποδοχήν άλλά ένδείματον, τήν τε άνέγερσιν έμφοβον και πτοούσαν τόν άνθρωπον έπί μνήμας κακών έξαπιναίους άγειν (tamże p. 103).
Wzmianka o królu perskim i jego nocach, niepokojonych widmami sennemi, zrobiona w platońskiej Apologii, przywodzi na myśl widzenia we śnie Xerxesa i Artabanosa, które Herodot (VII, 12—19), korzystający w tej księdze z Άλήθεια Antyfonta (zob. Eos, rocz. III, str. 49 i nast.), opisał zapewne na tle psychiatrycznej jego praktyki ze szczegółową drobiazgowością. Aby jednak nie brakło i analogii z magami, tłómaczącymi sen i zaćmienia słońca, składającymi ofiarę herosom, jakoteż używającymi zaklęcia i czarów (Herod. VII, 19, 37, 43, 113, 191), napotykamy takie zdanie w rozprawce 0 snach« (roz. 4): περί μέν τών ούρανίων σημείων άστρων ούτω χρή γινώσκοντα προμηθέεσθαι καί έκδιαιτήσθαι καί τοίς θεοίς εύχεσθαι, έπί μέν τοίσιν άγαθοίσιν ήλίω, Διί ούρανιω, Διί κτησίω, Άθηνά κτησίν, Έρμή, Άπόλλωνι, έπί δέ τοίσιν έναντίοισι τοίσιν άποτροπίοισι, καί γή καί ήρωσιν άποτρόπαια γενέσθαι τά χαλεπά πάντα. Tego rodzaju formułki czarodziejskie układać miał Empedokles, którego wpływ na autora traktatu Περί διαίτης również stwierdzono (Gomperz: Griech. Denker I, 230 nast. i 453). Mielibyśmy więc także objaśnienie wyrazu τερατοσκόπος, którym posłużył się Hermogenes w definicyi sofisty Antyfonta.