Strona:PL Schneider W sprawie Piasta.pdf/13

Ta strona została przepisana.

żnia obchody i ofiary na cześć Heraklesa: urządzane dla boga olimpijskiego i dla półboga herosa.
Mamy powód przypuszczać, że uroczyście święcone w Atenach Herakleje tyczyły się tego drugiego Heraklesa, któremu takie, jak bogom podziemnym i zmarłym przodkom czyli herosom, składano ofiary. W samem pobliżu miasta miał on świątynię, t. zw. Kynosarges, prócz tego inne po wielu demach[1], szczególnie w Maratonie, gdzie po raz pierwszy miano mu oddać cześć boską. Mowca Demostenes w mowie o przeniewierczem poselstwie (περί παραπρεσβειας 86 i 125) dwukrotnie wspomina o powziętej przez Ateńczyków uchwale święcenia uroczystości Heraklejskiej wewnątrz murów i o wydanem dla bezpieczeństwa poleceniu zabrania dzieci i kobiet ze siół do miasta. Było to zatem święto, zwyczajnie obchodzone po gminach Attyki, i stanowiło, jak zdaje mi się, dzień jeden w trzydniowej uroczystości Apaturyów, święconych wspólnie przez ojców rodzin we fratryach (άπατόρια = όμοπατόρια) w miesiącu Pyanepsyonie (druga połowa października i pierwsza listopada). Przynajmniej w Sycyonie dzień drugi w dniudniowem świecie nazywał się Ήράϰλεια, pierwszy zaś nosił miano Όνόματα[2] i odpowiadał trzeciemu dniowi wspomnianych Apaturyów, zwanemu ήμέρα ϰουρεώτις. Zanim ten domysł swój uzasadnię, nadmieniam, że Herakleje obchodzono prócz Aten i Sycyonu według wyraźnych świadectw: w Tebach, w Delfach, w Lindos na wyspie Rodos, na Kos, Iasos, Teos i na Syros. Można zaś przyjąć na pewne, że nie było znaczniejszej miejscowości w Helladzie, któraby nie posiadała świątyni i kultu Heraklesa.

Dzień trzeci Apaturyów dlatego nazywał się ϰουρεώτις i przypominał mem zdaniem sycyoński dzień Όνόματα, poprzedzający Herakleje, że w dniu tym przyprowadzano dzieci i nadawano im zapewne imiona (ovouara) przy postrzyżynach (ϰουρά stąd nazwa dzieci ϰούροι i ϰούραι, a ofiary z jagnięcia ϰούρείον). Apaturye zaś były bardzo starem świętem rodowem, powszechno-jońskiem i obchodzonem przez osadników attyckich w Jonii na cześć Pozejdona[3]. Zwracam uwagę na to, że postrzyżyny

  1. Harpokr. s. v. Ήραϰλεια. Schoemann-Lipsius: Griech. Alterth. II. 560 i nast.
  2. Pauz. 2, 10, 1.
  3. Herod. I, 147 i 148.