blicam contra improbos cives defendendam vocabit, segniores sitis et recordatione mei casus a consiliis fortibus refugiatis“.
Nie wypływało to bynajmniej tylko z samochwalstwa byłego konsula, lecz było przede wszystkim usprawiedliwione wpojonymi od młodości zasadami[1]. Wszak sam Cyceron stwierdza to z poczuciem pełnej odpowiedzialności w mowie Pro Archia (14): „Nam nisi multorum praeceptis multisque litteris mihi ab adulescentia suasissem nihil esse in vita magno opere expetendum nisi laudem atque honestatem, in ea autem persequenda omnes cruciatus corporis, omnia pericula mortis atque exsilii parvi esse ducenda, numquam me pro salute vestra in tot ac tantas dimicationes atque in hos profligatorum hominum cotidianos impetus obiecissem“ — (30) „Ego vero omnia, quae gerebam, iam tum in gerendo spargere me ac disseminare arbitrabar in orbis terrae memoriam sempiternam“.
Cyceron zresztą sam czerpał obficie z najwznioślejszych wzorów przeszłości ojczystej (De provinciis consul. 20): „quis me tandem reprehendet? Praesertim cum ego omnium meorum consiliorum atque factorum exempla semper ex summorum hominum factis mihi censuerim petenda“ — a sam był świadomy swego wychowawczego posłannictwa, uważając słusznie, że młodzież może brać z jego życia i czynów wzór godny naśladowania (Pro Cn. Plancio 90): ....quin etiam si me vis aliqua morbi aut natura ipsa consumpsisset, tamen auxilia posteritatis essent imminuta, quod peremptum esset mea morte id exemplum, qualis futurus in me [retinedo] fuisset senatus populusque Romanus“ — (Academica frg.[2] 5): „frangere avaritiam, scelera ponere, vitam suam exponere ad imitandum iuventuti“.
Mając za sobą długoletnią służbę państwową, wypowiedział Cyceron w pięćdziesiątym roku życia swe credo polityczne i zakreślił w szerokich ramach program polityczny dla młodzieży rzymskiej. Mowa w obronie Sestiusza jest właśnie dlatego uwagi godną, że w niej pogromca Katyliny daje najwyrazistsze wskazania młodym obywatelom[3] w zakresie wewnętrznej po-
- ↑ Por. też W. Kroll, Die Kultur der ciceronischen Zeit, Lipsk 1933, t. I, str. 40.
- ↑ Nonius p. 104 Exponere pro exempla boni ostentare. Cicero Academicis lib. II.
- ↑ Przed nim Hortenzjusz przemawiał, a Cyceron jego mowę poleca młodzieży (14): „De quo quidem tribunatu ita dictum est a Q. Hortensio, ut
