Wikiźródła

Strona:PL Smereka - Cyceron nauczycielem i wychowawcą Rzymian.pdf/13

Ta strona została przepisana.

(Cato maior 29) „An ne eas quidem vires senectuti relinquimus, ut adulescentes doceat, instituat, ad omne officii munus instruat? Quo quidem opere quid potest esse praeclarius?“ — (De officis I 123) „Senibus... danda opera, ut amicos et iuventutem et maxime rem publicam consiliis et prudentia quam plurimum adiuvent“ — (ibd. II 4, 6) „Facillime autem et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros bene consulentes rei publicae contulerunt, quibuscum si frequentes sunt, opinionem afferunt populo eorum fore similes, quos sibi ipsi delegerint ad imitandum“[1].
 Praca Cycerona na polu filozoficznym wypływa z głębokiego przeżycia[2] wielkiego filhellena-wychowawcy młodego pokolenia.

 Niezależnie jednak od teorii i programów wychowawczych był Cyceron też faktycznym nauczycielem, by się tak wyrazić, praktykującym[3]. Z pewnością wielu młodych ludzi odwiedzało go w domu i słuchało skrzętnie jego rad i wskazówek, lecz sam wielki artysta słowa stwierdza, że obok Marka Krassusa udzielał nauki w zakresie wymowy Markowi Celiuszowi Rufusowi i to już zapewne przed 66 r., (Pro M. Caelio 9): „...hoc dicam, hunc a patre continuo ad me esse deductum — nemo hunc M. Caelium in illo aetatis flore vidit nisi aut cum patre aut mecum aut in M. Crassi castissima domo, cum artibus honestissimis erudiretur“. Ów Celiusz był ostro wychowywany przez ojca i jako mówca przyniósł swemu mistrzowi niezaprzeczoną chlubę, gdyż uchodził później za jednego z pierwszych mówców epoki[4] — ale należał do złotej młodzieży i zbyt oddawał się zabawom. Dlatego też Cyceron w dziesięć lat póź-

  1. ↑ Por. też De officiis I 117 nn. (o wyborze zawodu) i II 44—51 (o obowiązkach młodzieży).
  2. ↑ Jego filozofia nie jest teorią lecz przeżyciem, a z tego przeżycia wypływa jego filozoficzna działalność.
  3. ↑ Por. Kwintylian, Inst. or. XII 11, 6: „Quid porro est honestius quam docere quod optime scias? Sic ad se Caelium deductum a patre Cicero profitetur, sic Pansam, Hirtium, Dolabellam in morem praeceptoris exercuit cotidie dicens audiensque“ — Swetoniusz, De gramm. 25, 3: „Cicero ad praeturam usque etiam Graece declamitavit, Latine vero senior quoque et quidem cum consulibus Hirtio et Pansa, quos discipulos et grandis praetextatos vocabat“.
  4. ↑ Por. Kolumella I praef. 30; Tacyt, Dialogus 17; Kwintylian, Inst. or. XII 10, 11; Pliniusz, Epist. I 20, 4.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Smereka_-_Cyceron_nauczycielem_i_wychowawcą_Rzymian.pdf/13&oldid=2979490”