Wikiźródła

Strona:PL Smereka - Cyceron nauczycielem i wychowawcą Rzymian.pdf/9

Ta strona została przepisana.

wroga domowego[1]. Już w 80 r. jasno i wyraźnie przemawia w tej sprawie (Pro Sex. Roscio Amerino 154): „Homines sapientes et ista auctoritate et potestate praeditos, qua vos estis, ex quibus rebus maxime res publica laborat, iis maxime mederi convenit. Vestrum nemo est, quin intellegat populum Romanum, qui quondam in hostes lenissimus existimabatur, hoc tempore domestica crudelitate laborare. Hanc tollite ex civitate, iudices, hanc pati nolite diutius in hac re publica versari...“[2] W roku swego konsulatu (63 r.) nie przestaje podkreślać, w tych samych niemal wyrażeniach, postulatu chwili (De lege agraria I 26): „Nullum externum periculum est, non rex, non gens ulla, non natio pertimescenda est: inclusum malum, intestinum ac domesticum est. Huic pro se quisque nostrum mederi atque hoc omnes sanare velle debemus...“ - (Pro C. Rabirio 33): ..nullus est reliquus rex, nulla gens, nulla natio, quam pertimescatis: nullum adventicium, nullum extraneum malum est, quod insinuare in hanc rem publicam possit; si immortalem hanc civitatem esse vultis... nobis a nostris cupiditatibus, a turbulentis hominibus... a domesticis consiliis est cavendum...“ — i w zjednoczeniu ekwitów z senatorami widzi jedyny ratunek rzeczypospolitej (In L. Sergium Catilinam IV 15): „quam si coniunctionem in consulatu confirmatam meo perpetuam in re publica tenuerimus, confirmo vobis nullum posthac malum civile ac domesticum ad ullam rei publicae partem esse venturum“. Po powrocie z wygnania (sierpień 57 r.), gdy stał się w swej świadomości niemal symbolem bezwzględnego poświęcenia i cierpienia dla dobra ogółu obywateli i całości państwa, daje Cyceron głęboko przemyślane iz własnego doświadczenia czerpane wskazania młodzieży rzymskiej (Pro P. Sestio 51): Nam externa bella regum, gentium, nationum iam pridem ita exstincta sunt, ut praeclare cum iis agamus, quos pacatos esse patiamur... Domesticis malis et audacium civium consiliis saepe est resistendum eorumque periculorum est in re publica retinenda medicina... Quare moneo vos, adulescentes, atque hoc meo iure praecipio, qui dignitatem, qui rem publicam, qui gloriam spectatis, ne, si quae vos aliquando necessitas ad rem pu-

  1. ↑ Ciekawe byłoby wykazanie, odkąd i w jakim zakresie mówi się w literaturze rzymskiej o mala domestica; częściowo porusza ten problem J. Vogt, Ciceros Glaube an Rom, Stuttgart 1935, str. 34 nn.
  2. ↑ Z konieczności przytaczam tylko najważniejsze wyjątki z pism Cycerona.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Smereka_-_Cyceron_nauczycielem_i_wychowawcą_Rzymian.pdf/9&oldid=2979448”