ręcznych[1] — ma przyświecać stale wspólny cel najwyższy: wychowanie państwowe;
3. materjał wszystkich przedmiotów ma być przedewszystkiem dobrany i rozłożony odpowiednio do tego wspólnego celu;
4. organizowanie gmin klasowych, świetlic i hufców powinno być w każdej szkole obowiązkowe.
Mimo że pozostanie niezaprzeczoną prawdą, iż nauczyciel tworzy szkołę, jednak nie można nie stwierdzić, że jednolitość wychowania wymaga zupełnie szczegółowych przepisów i wskazówek, zwłaszcza wobec wybujałego indywidualizmu polskiego i manji krytykowania, nie obcych, lecz własnych wzorów i wytworów ducha.
Tylko tak pojęte i w ten sposób przepisane wychowanie może się przyczynić do podniesienia i utrwalenia poziomu etyki obywatelskiej i państwowej w szerokich masach społeczeństwa polskiego i u innych wyznań i narodowości, zamieszkałych w obrębie naszego państwa. Obecne programy nic nie mówią o wychowaniu państwowem, a zakres i rozkład materjału w poszczególnych przedmiotach i rodzaj podręczników[2] jest wręcz sprzeczny, z podstawowemi założeniami najważniejszego dziś zagadnienia.
Jaką rolę może i powinna spełnić wobec powyższego postawienia problemu filologja klasyczna w szkole średniej, zdajemy już sobie jasno sprawę; dlatego niechaj nikogo nie dziwi, że właśnie tak wiele miejsca zajęło zagadnienie ogólne.
W pełni świadomości, że genjusz grecki (Platon, Aristoteles) rzucił myśl wychowania państwowego, należy stwierdzić, że filologja klasyczna, którą tak wysoko cenili wykształceni na wzorach starożytnych nasi najwięksi
- ↑ Por. St. Szczepanowski, O polskich tradycjach (O wychowawczem znaczeniu pieśni gminnej. Przemówienie w Sejmie dn. 15 II 1897), s. 244: „Praca ręczna ma wielką doniosłość pedagogiczną, bo ona uczy pracy wytwórczej, pracy czynnej, gdzie człowiek musi pokonywać trudności i walczyć, kształcić charakter czynny zarazem“.
- ↑ Wystarczy wymienić podręczniki do języka polskiego dla najniższych klas szkół średnich i zwrócić uwagę na materjał z języka polskiego, np. dla gimnazjów z ruskim językiem nauczania; por. Stefan Kawyn, Polonistyka w szkołach mniejszości narodowej (gimn. państw. z rusk.jęz. naucz.) Ogniwo X 1930, s. 187—191.
