nio...“ Wskazania te, nabyte w młodości, będą skarbem młodzieży na całe życie;
2. z autorów rzymskich — bo ci przedewszystkiem mają znaczenie dla wychowania państwowego — trzebaby raczej zwrócić uwagę na Liviusa ks. XXI, a zwłaszcza XXII 43—51, a głównie na Cicerona nieocenioną mowę Pro Archia poeta i pisma filozoficzne: najważniejsze De officiis[1] w doskonałym wyborze Jana Szczepańskiego, w całości, zwłaszcza rozdziały z ks. 1: 34. 53. 85—7. 149. 153—158, z ks. II: 22—29. 73—80, z ks. III: 43—45. 46—49. 50—60. 86—88[2] i De re publica[3], zwłaszcza rozdziały z ks. I: 4. 8. 20. 25. 26. 32. 34. 43 i fragm. 2, z ks. III: 4. 16. Z Somnium Scipionis par. 13[4];
3. Z autorów greckich trzebaby przywrócić Demosthenesa, a z Platona czytać przedewszystkiem Kritona i wybrane ustępy z Rzeczypospolitej, jak z ks. II 368 b—376 d, 376 e—378 e, z ks. III 389 d... 413 c, z ks. IV 433 b..., z ks. VIII 555 b—561 e.
Wobec rozszerzonej lektury pewnych dzieł tych właśnie autorów i programy w poszczególnych klasach musiałyby ulec zmianie i lektura innych dzieł wymienionych autorów, względnie innych pisarzy, musiałaby się znacznie zmniejszyć.
Jeśli filologja klasyczna zajmie dziś takie stanowisko w polskiej szkole średniej, stanie się przedmiotem nie do zastąpienia, a szkołę polską nazwiemy za Andrzejem Fryrzem Modrzewskim (De re publ. em. V 1, s. 380) procreatricem et quasi parentem legum optimarum.
- ↑ Dlatego wydając Preparację i komentarz do wyboru z pism filozoficznych Cicerona. Część I. De officiis — O powinnościach (Lwów 1929) użyłem jako motto słów K. Morawskiego (M. Tullius Cicero. Zycie i dzieła, Kraków 1911, s. 239): „Cicero nie pojmował życia bez służby publicznej i dlatego jego officia wkraczają ciągle w zakres państwa“.
- ↑ Wydanie J. Szczepańskiego należałoby uzupełnić przez wstawienie rozdziałów 149 i 153—158 z ks. I, oraz 86—88 z ks. III.
- ↑ Wszak konstytucjonalizm XIX w. nie jest niczem innem, jak tylko ową mieszaną formą rządu, o której dobroci tyle pięknych słów powiedział Cicero.
- ↑ W wydaniu J. Szczepańskiego brak rozdziałów 4, 8, 20, 34 z ks. I, fragm. 2 i 4, 16 z ks. III.