Strona:PL Smereka - Lud w literaturze starożytnej.djvu/11

 Z realistycznymi obrazkami z życia wiejskiego spotykamy się w t. zw. dramatach Epicharma, którego obrazki spokrewnione są najbardziej z późniejszym mimem. W zachowanych fragmentach Epicharma występują poraz pierwszy typy wiejskie. Zapewne obrazek pt. Ἀγρωστῖνος (wieśniak) przedstawiał nieokrzesanego chłopa-prostaka, znanego później w literaturze jako ἀγροῖκος, który przyszedł do miasta i dziwił się wymysłom życia miejskiego; garnki (χύτραι) przedstawiały zapewne biedną wieśniaczkę, niosącą do miasta na sprzedaż garnki i rojącą sobie, jak to za otrzymane pieniądze kupi owieczkę: tak marzyła biedaczka o szczęśliwszym losie i uśmiechała się do własnych myśli, że aż podskoczyła z radości — lecz wtem rozbiła garnki i marzenia prysły. Mamy zatem u Epicharma typ chłopa-prostaka i głupiej „baby“ wiejskiej. A więc motywy wiejskie zarzucają u niego funkcję stylistyczną i pełnią funkcję tematyczną: temat wiejski, wzięty z życia biednego wieśniaka jest przedmiotem obrazków nie większych, jak 100—200 wierszy.
 W takim typie prostaka (ἀγροῖκος) lubowała się też późniejsza komedia średnia (tytuł taki komedii mamy u Antifanesa i Aleksandridesa) i komedia nowa (tytuł komedii Filemona; Menandra Γεωργός). Teofrast w swych charakterach daje świetny opis takiego właśnie chłopa-prostaka (ἀγροικίας Δ᾽): zaznacza on tam między innymi, że taki nieokrzesaniec nosi większe buty od nogi i że nabija je gwoździami, że mówi bardzo głośno, nie dowierza przyjaciołom, ale z najważniejszych rzeczy zwierza się niewolnikom, dalej, że się niczemu nie dziwi, ale gdy ujrzy na drodze wołu, osła, czy koguta, przystaje i przypatruje się dłuższy czas i t. d. Te typy prostaków chłopskich są przeciwstawiane ogładzonym typom wielkomiejskim — rusticitas jest przeciwstawiana urbanitas.
 W tragedii u realisty Eurypidesa spotykamy się z tematem wiejskim, traktowanym w całości lub epizodycznie: słyszymy oto o dramacie satyrowym Θερισταί (żeńcy), który wcześnie zaginął, a w Elektrze śledzimy zachowanie się wieśniaka (αὐτουργός), porządnego i gościnnego męża Elektry.
 W komedii ma się rzecz podobnie. Arystofanes napisał komedię Γεωργοί (Wieśniacy), z której zachował się fragment, gdzie wieśniak wzdycha do Ejreny (pokoju) i pragnie zakończyć wojnę, aby mógł kopać w polu i spożywać lepszy posiłek; w zachowanej komedii Pokój, bohaterem jest chłop Trygajos, który na żuku