7. Żeby monopol przynosił królowi spodziewane korzyści, musiała być wzbroniona konkurencja nietylko krajowa ale i zagraniczna. Toteż import olejów zagranicznych był wzbroniony wzgl. utrudniony przez cła ochronne. Import olejów zagranicznych dla celów sprzedaży był obłożony konfiskatą towaru i wysoką karą pieniężną; import dla własnego użytku był dozwolony za opłatą cła, wynoszącego 25% ceny najlepszego oleju krajowego.
W przewidywaniu, że mimo wszelkie zakazy i represje będzie kwitł szmugiel wzgl. będzie istniała tajna produkcja prywatna – dzierżawcy monopolu otrzymali prawo przeprowadzania rewizyj domowych i konfiskowania majątku szmuglerów. Ale słyszymy, że to ukrócanie dochodów skarbowych pociągało za sobą i surowsze kary jak: ukrzyżowanie[1] lub obcięcie rąk[2]. W tym drugim wypadku chodzi o monopol tkaninowy.
8. Przeprowadzenie w praktyce ustaw monopolowych ciążyło w pierwszej linji na dzierżawcach monopolu, którzy fungują pod ścisłą kontrolą urzędową tzw. antigrafeusa, wyznaczonego przez ojkonomosa.
Tyle najistotniejszych szczegółów, wydobytych ze słynnego pap. Revenue. Po nim drugi wielkiej doniosłości dokument: Tebt. 5 (ww. 172–3) poinformował nas o pozycji społecznej pracowników, zajętych w wytwórniach olejów; znana korespondencja Zenona rzuciła światło na import oleju z oliwek zagranicznych[3], i na kilka innych drobnych szczegółów[4], kilka wreszcie rozprószonych dokumentów, opublikowanych w chrestomatji Wilckena pod 1. 300–304 mówi o sprzedaży olejów a w związku z tem o nadużyciach, popełnionych przy tej sposobności.
Co przyniósł nam w tej materji pap. Tebt. 703? Instrukcje, podane wyżej w przekładzie, zalecają ojkonomosowi, co następuje:
1. kontrolować wytwórnie olejów oraz magazyny i opieczętować je;
2. mieć pod ścisłą kontrolą ilość surowca, dostarczanego wytwórniom;
