Strona:PL Smolka Podstawowe monopole ptolemejskie.pdf/7

PODSTAWOWE MONOPOLE PTOLEMEJSKIE

W ŚWIETLE PAP. TEBT. 703

napisał

FRANCISZEK SMOLKA

 Zajmiemy się tylko temi ustępami papirusu, które poruszają sprawę monopolów: olejnego i tekstylnego, ujmując rzecz w formę pytania: Czy i co nowego wnosi ten papirus do naszej dotychczasowej znajomości tego zagadnienia?
 Lecz zanim do rzeczy właściwej przystąpimy, godzi się poświęcić słów parę genezie i treści tego doniosłego dokumentu. Doskonale się stało, że jego wydanie z komentarzem na str. 66–102 wymienionego tomu powierzono Rostowcewowi, bo któż dziś jest kompetentniejszy do opracowania papirusu o treci ekonomicznej od autora pomnikowej monografji o wielkiej własności w Egipcie III w. a. C.?
 I istotnie opracowanie to wypadło ponad wszelkie pochwały! Tem samem papirus stanął godnie obok takich swoich poprzedników jak: słynny Papyrus Revenue, pap. Tebt. 5, Halensis 1 i inne. Toteż delektuje się nim Wilcken, pisząc w swem sprawozdaniu z treści Tebt. III 1, co następuje: „Doch eile ich zu dem Juwel, der langersehnten Nr. 703 mit dem Kommentar von Rostowtzeff... Das ist in der Tat etwas ganz Ausserordentliches!“
 Papirus nasz, zatytułowany przez wydawcę „Instructions of a dioecetes to a subordinate“, jest kopją długiego (około 280 wierszy obejmującego) memorandum (ύπόμνημα), zawierającego szczegółowe instrukcje, dotyczące zarządzania różnemi działami królewskich dochodów. Autorem tego że się tak wyrazimy vademecum młodego urzędnika był przypuszczalnie diojketa aleksandryjski. Przemawia za tem nietylko to, że memorandum prawie wyłącznie zajmuje się królewskiemi dochodami, ale i to, że autor jest równocześnie tym, który świeżo mianowanego urzędnika wysyła na prowincję. Co się tyczy osoby owego urzędnika, ’to był nim przypuszczalnie przedstawiciel resortu skarbowego w powiecie a więc ojkonomos. Treść naszego memorandum zbiega się z zakresem działania ojkonomosa egipskiego z III w. a. C. W tej dziedzinie specjalnie pouczającemi dla nas są papirusy Petriego III 32 a–g. Na podstawie ich oraz na podstawie treści papirusu naszego nabieramy wyobrażenia o tem, jaki jest ogrom funkcyj ojkonomosa. A nie zapominajmy, że w pap. 703 niema wzmianki