Strona:PL Sofokles - Antygona (Kaszewski).djvu/10

 Rzeczywistym atoli twórcą tragedyi greckiej był Eschyl (Ajschylos, ur. 525 zm. 456 r. przed Chr.), obdarzony wyobraźnią potężną, umysłem rozległym i śmiałym, uczuciem namiętnem i wzniosłem, darem poetyckiego a jędrnego słowa niezmiernie bogatym. Pogłębił on duchową treść dramatu, wprowadził drugiego aktora do ról pomniejszych, pisywał zazwyczaj trzy tragedye, łączące się ze sobą osnową i dodawał do nich, na pamiątkę początku przedstawień, dramat „satyrowy“, o pogodniejszym nastroju. Wszystkie te cztery sztuki (tetralogia) były wystawiane jednego dnia.
 Nie najwyższym w natchnieniu, lecz najdoskonalszym pod względem artyzmu, nazywany po prostu tragikiem, był Sofokles. Syn bogatego właściciela fabryki broni, Sofilosa, urodził się r. 496 przed Chr. w ślicznie położonej osadzie Kolonos, o ćwierć mili od Aten odległej, i otrzymał w tem mieście nadzwyczaj staranne wykształcenie w duchu owoczesnym. W muzyce ćwiczył go Lampros, jeden z najznakomitszych wtedy mistrzów.
 Jako piękny 15-letni młodzian, Sofokles doznał zaszczytu, iż podczas uroczystości, obchodzonej r. 480 w Atenach po świetnem zwycięstwie pod Salaminą, z lirą w ręku przewodniczył chórowi śpiewaków. W jedenaście lat po tem, również w chwili pamiętnej dla ojczyzny, po odniesionem nad Persami na lądzie i morzu zwycięstwie r. 469, po raz pierwszy wystąpił na polu dramatycznem i otrzymał przewagę nad starszym od siebie o lat 30 Eschylosem. Gdy bowiem po przedstawieniu tragedyj jednego i drugiego powstało wśród widzów namiętnie objawiające się rozdwojenie między zwolennikami zasłużonego i sędziwego już tragika, a wielbicielami młodego; archont ówczesny (Asefion), odstępując od dawnego zwyczaju, wymagającego, by wybrano pięciu sędziów do rozstrzygnięcia wyższości sztuk konkursowych: powierzył to zadanie świeżemu zwycięzcy nad Persami, Cymonowi (Kimonowi), wraz z dziewięciu jego współwodzami, obecnymi na przedstawieniu; — a ci pzzyznali nagrodę 26-letniemu Sofoklesowi. Jaka to była sztuka, napewno nie wiadomo, ale zdaje się, że w niej występował bohater drogi Ateńczykom, cywilizator ich krainy, Tryptolem.
 Odtąd w przeciągu przeszło lat 60-u, aż do śmierci, napisał i wystawił 113 dramatów tj. tragedyj i sztuk „satyrowych“, ale z nich dochowało się do naszych czasów tylko sie-