Literatura francuska drugie; polowy zeszłego stulecia stanowi bardzo wdzięczny i pouczający przedmiot studyów dla badacza, pragnącego się wyćwiczyć w wykrywaniu typowych stosunków między społecznie historycznie uwarunkowaną psychiką, a wartościami i kierunkami artystycznymi. Być może nawet nie właściwym jest tu wyraz: stosunek. Mamy bowiem do czynienia nie tyle z dwoma różnemi rzeczywistościami, ile raczej z dwoma momentami jednego i tego samego zasadniczego procesu, jest to złudzeniem krytyków, pomiędzy innymi tych, którzy prowadzą dziś we Francyi kampanię antiromantyczną, że kierunek literacki jest dziełem wyłącznie jak gdyby tylko samokontroli, pedagogii artystycznej. Krytyka gotuje tu sobie wszystkie rozczarowania, na jakie narażona jest pedagogia; i tu i tam materya psychiczna wypracowywana jest w głębszych dziedzinach życia niż te, na jakie rozpościera się wpływ krytycznej i pedagogicznej działalności, — Gdy się przez czas pewien rozpatruje zjawiska i kierunki literackie z punktu widzenia te: psychiki społecznej, z które] one wyrastają, — nasuwa się przekonanie o całkowitej niemal nieprzydatności ustalonych określeń i klasyfikacyi literackich. Kiasyfikacye w dziedzinie literatury dokonywane były i są zazwyczaj na
Strona:PL Stanisław Brzozowski - Legenda Młodej Polski.djvu/345
Ta strona została przepisana.
