Stąd roztacza się całkiem inny widok dla krytyki, biografii, historyi. Przedewszystkiem krytyki.
Każdy wybitny, każdy silnie żyjący człowiek zmienia coś w tych postulatach, które są zawiązkiem wszystkich pewników, całej rzeczywistości ludzkiej. W nim chwytamy na gorącym uczynku to rodzenie się nowych tonów, wartości, — nowych właściwości życia. Krytyka jest analizą naszego oddychalnego powietrza. Wykrywa ona genezę jego pierwiastków i ich wartość.
Darwinizm kultury: warunki ekonomiczno-biologiczne, rozstrzygają o żywotności form »słowa wcielonego«, ale niema związku zasadniczego, koniecznego pomiędzy niemi a »słowem« — jako twórczością. I tu punkt widzenia de Vriesa.
Trzeba mieć odwagę, nie wolno ci jej nie mieć. Nie wolno ci nie zarabiać. Skąd to tchórzostwo? Byłem kiedyś odważny i nie traktowałem mojej pracy, jako auto-ekspresyi, liryzmu, które — przypadkowo niejako — dają mi byt. Czemkolwiekbądź jest twój świat umysłowy, musisz z niego uczynić narzędzie walki i pracy! musi on być twoją podstawą.
Módl się: naucz się żyć myślą w surowym świecie —
