Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz-Nowe formy w malarstwie.djvu/100

przez stosunek swoich części między sobą w danem ujęciu np. stylizacji i może być częścią danego kompleksu form o podobnem ujęciu, stanowiącego kompozycję zamkniętą w danej, tylko tej a nie innej przestrzeni.
 Możemy wyobrazić sobie kompozycję, składającą się z form stylizowanych przedmiotów i stworów żyjących, których całość stanowi jedność niezależną od ich charakteru. Takiemi właśnie są kompozycje chińskie. O ile jednak kaligrafja pewna detali nie wyklucza rozmaitości ich ujęcia, o tyle zbyt rzucająca się w oczy jednakowa stylizacja wszystkich kształtów, odpowiednia dla dekoracji, musi odbić się niekorzystnie na ogólnem wrażeniu.
 W obrębie stylizacji możemy pomyśleć stosunkowo dość mało zupełnie odrębnych rodzai i dzieła mające to ujecie formy, będą wszystkie mniej więcej między sobą podobne.
 Jest pewna granica różnorodności ujęcia formy w jednem i tem samem dziele, po za którą nie jesteśmy w stanie pojmować tego dzieła jako jedność.
 Zcałkowanie najbardziej zrównoważonej kompozycji w idealnie normalnych harmonjach utrzymanej, będzie niemożliwością i nie zrobi ona żadnego głębszego estetycznego wrażenia jeśli jedna strona obrazu będzie konturową stylizacją, druga strzępiastem przenikaniem się, a środek łagodnem przejściem jednych płaszczyzn w drugie, nie mówiąc już o tak zwykłej kombinacji pół-realistycznych figur i tak zwanych „pierwszych planów“, na płasko traktowanem tle. Mimo koniecznego wymagania tego samego w pewnych granicach (na określenie których również brak wszelkich objektywnych kryterjów), ujęcia formy, mechaniczne, programowe stosowanie takowego do wszystkich kształtów, wytwarza martwą sztuczność i uniemożliwia bezpośredniość przejawienia się.
 Każdy wybitny artysta dochodzi do pewnego stylu, „maniery“ jak to nazywają i czego tak nie znoszą realiści, Stylu, który jest jego najistotniejszą zdobyczą, jednym z zasadniczych elementów jego indywidualności. Manierą możnaby, ściślej w ujemnem znaczeniu, nazwać ten stały sposób mechaniczny przy fabrykowaniu obrazów w wielkiej ilości bez istotnej potrzeby, który możemy zaobserwować u malarzy mniejszej miary, przygniecionych zbyt wielkiem powodzeniem u szerokiej