Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz-Szkice estetyczne.djvu/146

walczą kierunki, odpadają same przez się, z chwilą, kiedy wyrzuci się to zabójcze pojęcie i zastąpi innemi, określającemi czysto formalne elementy dzieła sztuki, przyczem mówiąc o formie samej, Czystej Formie, jako o kostrukcyi samej dla siebie, czyli kompozycyi, o wielości w jedności, objąć można całość sztuki aż do najdawniejszych czasów, z wyjątkiem jednego tylko nieistotnego działu malarstwa, t. j. naturalizmu, czyli realizmu. Zdawałoby się, że teoretykowi formizmu chodzić będzie o stosunki formalne w dziełach sztuki. Dalekim jest od tego Dr. Chwistek. On właśnie zajmuje się tylko przedmiotem w malarstwie, który jedynie pośrednio odgrywa pewną rolę w sferze Czystej Formy, jako konieczny element procesu twórczego, nieistotny dla wyniku formalnego jako takiego, za wyjątkiem kwestyi napięć kierunkowych mass kompozycyjnych, gdzie też jako taki t. j. jako przedmiot właśnie nie ma znaczenia. Jedyną sferą, oprócz życia, w której przedmiot jako taki gra rolę główną jest realizm. Teorya Chwistka dotyczy tylko stosunku przedmiotów świata realnego do ich możliwego odtworzenia, co nie wyklucza oczywiście wielkich różnic między jedną interpretacyą, a drugą. Nie możemy się na nią zgodzić i twierdzimy, że jest myląca, implikując wszystkie zamięszania pojęciowe w sporach między realistami i formistami (w naszem znaczeniu tymi, dla których treścią sztuki jest jej strona