Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz-Szkice estetyczne.djvu/18

mujący odpowiednie miejsce, jako massa kompozycyjna o pewnem napięciu kierunkowem (zaznaczonem właśnie przez „nosorożcowatość“ [ogólnie przez „przedmiotowość“ czy „przedmiotowatość“] tej masy) ma swoje prawo bytu jako element konstrukcyi form, wzbudzającej artystyczne (estetyczne) zadowolenie, przez pojmowanie bezpośrednie jedności w wielości, będącej zasadniczem prawem Istnienia, jedności samej dla siebie, nie będącej jednością żadnego stworu, lub przedmiotu realnego^[1], ani też czysto rozumową jednością pojęciowych powiązań. Cała dziwna wartość dzieła sztuki polega na jego konkretności, jako kompleksu jakości (barw, dźwięków), dającego zupełnie konkretne zadowolenie, analogiczne w swej konkretności z zadowoleniem czysto zmysłowem, przy jednoczesnem zupełnem oderwaniu od całości innych tworów ludzkich i przedmiotów natury.
 W ten sposób, nadając biednemu zdeformowanemu nosorożcowi wyższą wartość w konstrukcyi kształtów na płaszczyźnie^[2], sądzimy, że niezależnie od teoryi samej deformacyi, którą zaj-

1. Obraz jest też przedmiotem, ale właśnie przez swoją abstrakcyjną jedność wyjętym jakby z całości otaczającego go świata.
2. Ten sam problem odnosi się i do rzeźby. Ale ponieważ nie jest naszą specyalnością, nie chcemy się zapuszczać w tę sferę szczegółowo.