Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz-Szkice estetyczne.djvu/29

jako konstrukcyi przedmiotów celowych, lub stworów żywych, z którą konstrukcya artystyczna ma tylko tę wspólność, że podobnie jak przedmioty i twory, posiadają ją obrazy i rzeźby, ale w oderwaniu od wszelkiego zastosowania, o ile brakiem zastosowania można nazwać zastosowanie w kierunku wzbudzania w ludziach wrażenie oderwanej jedności w wielości i związanych z tem wrażeniem uczuć metafizycznych.
 Teoretycy jak Leon Chwistek zdają się mówić jedynie o przedmiotach i pojęcie formy i formizmu stosuje się u nich jedynie do tak, lub inaczej pojętych, czyli tak, lub inaczej „zdeformowanych“ przedmiotów (t. zn. figur ludzkich i zwierzęcych, na równi z przedmiotami martwymi — tej bowiem różnicy zdają się nie uznawać, jakkolwiek w kwestyi napięć kierunkowych mass kompozycyjnych różnica ta staje się zasadniczą). Chwistek zaznacza nawet, że formizm związany jest z realizmem. Przeciętny „znawca sztuki“, czytając zdanie to musi zbałwanieć do reszty. O jakim realiźmie jest tu mowa?
 Rozróżnianie pojęć naturalizmu i realizmu, co zachodzi w systemie pojęć Zbigniewa Pronaszki (wolnego od zarzutu, który zrobiliśmy systemowi Chwistka) wydaje się nam nieistotnem i mylącem i proponowaliśmy, aby pojęcia te uznać oba za równoznaczne z dążeniem malarza do możliwie wiernego odbicia świata zewnętrznego.