Pojęcie wierności może tu być rozszerzone. Możemy nie nadawać mu znaczenia wierności fotograficznej, tylko wierności oddania swojej subjektywnej, może nawet waryackiej wizyi zewnętrznego świata, ale w każdym razie takiej, w której świat przedmiotów, osób i zwierząt, czy roślin jako taki, w jakiejś zimitowanej na płótnie, czy papierze, rzeczywistej przestrzeni, jest przedstawiony.
W tem pojęciu realizmu mieszczą się według nas pojęcia czterech „zasadniczych typów malarskich“ (według terminologji Chwistka), a więc prymitywnego, realistycznego (w znaczeniu odpowiednika do fizykalnego poglądu), impresyonistycznego i futurystycznego. Trzy z typów tych rozdzielających malarstwo według jego nieistotnej treści t. zn. prymitywizm, impresyonizm[1] i futuryzm mogą zawierać dzieła Czystej Formy, o ile przedmioty w dziełach tych wyobrażone nie będą stanowić treści ich jako takie, tylko będą pretekstem dla odpowiednich danym massom napięć kierunkowych. Jako takie stanowią przedmioty treść obrazu, jeśli przy zachowaniu stosunków w rzeczywistej przestrzeni panujących, oddane są w sposób wypukły, jeśli materyalność ich związana z przypuszczalnymi wrażeniami dotykowemi
- ↑ O ile impresyonizm pojmuje się jako składanie kolorów mięszanych z oddzielnych kolorów czystych, a nie sztuczkę dla imitowania „powietrznych efektów“.
