Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz-Szkice estetyczne.djvu/80

przedmiotów, tylko formy dzieła sztuki, pojętej jako jego konstrukcya), i powstawania form zbliżonych do przedmiotów, które się z formami częściowemi całości nakrywają.
 W rzeczywistym procesie twórczym dzieje się to jednocześnie i oba momenty mogą być, a nawet w większej ilości wypadków są, zapewne nie rozdzielone, jakkolwiek możliwem jest w pewien sposób obmyślane nadawanie napięć, lub odejmowanie takowych, w ciągu samej pracy, jak możliwe są w ogóle wszelkie zmiany korygujące koncepcyę pierwotną, doprowadzające ją do większego stopnia zjednolicenia. Oczywiście wtedy jest to korzystne, o ile dany artysta ma tę proporcyę czysto artystycznej inteligencyi, która jest odpowiednia dla ulepszenia jego dzieła i jeśli praca wykończania nie wpływa ujemnie na całość. Umiejętność skończenia obrazu, nie w realistycznem znaczeniu, jest jedną z najtrudniejszych do zdobycia i zwykle dochodzą do niej artyści w najpóźniejszych okresach ich rozwoju.
 Weźmy dla przykładu teoryi napięć dzieła Picassa. Jakiem szalonem wzbogaceniem form o różnych napięciach jest t. zw. „kubistyczne traktowanie figur“. Forma prostokąta, czy inna jakaś, zbliżona do dowolnej formy geometrycznej obojętna co do swego napięcia, a posiadająca w prostocie swej, jakby potencyalną potęgę działania, staje się aktualnie działającą, przez to, że