Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz-Teatr.djvu/123

przez Renesans, zdegenerowała się w odtworzenie świata i życia. Nieistotne jej elementy zajęły pierwsze miejsce, a strona formalna została zredukowaną do roli potęgowania zupełnie jakościowo różnych pierwiastków: uczuć życiowych i sfery koncepcji myślowych.
 Odrodzenie Czystej Formy, będące rozpaczliwym wysiłkiem przeciw zalewającej świat fali szarzyzny i mechanizacji, nie może już i w naszych warunkach obejść się bez operowania deformacją świata i bezsensem.
 Ale nie wskutek niemożności wyrażania w dawnych formach nieznanych naszym poprzednikom uczuć, tylko dlatego, że koniecznem stało się rozszerzenie możliwości kompozycyjnych, konstrukcyjnych, czysto formalnych i spotęgowanie i skomplikowanie środków formalnego tworzenia i działania na przyjmujących wrażenia.
 Zarówno artyści nie mogą się w zupełności formalnie wypowiadać w dawnych formach, jak i widzowie i słuchacze nie mogą być przez kontemplację tych form pobudzeni do prawdziwego estetycznego zadowolenia.
 Jakkolwiek najmniej nawet zblazowane osobniki są doszczętnie znudzone dawną Sztuką i potrzebują nowych środków dla wstrząśnięcia się i wywołania czysto estetycznych wrażeń, jednak, cała masa estetyków broni ich i siebie przed Nową Sztuką, na tle sfałszowanej teorii estetycznej; nietylko fałszywie tłómacząc twórczość artystów nowych, ale nawet mylnie interpretując całą Sztukę przed-realistyczną, — istotę Sztuki wogóle. Przezwyciężenie tej realistyczno-psychologicznej ideologji byłoby zadaniem obecnych teoretyków, o ile chcieliby się tem zająć. Trzeba sobie uświadomić, że rozszerzenie kompozycyjnych możliwości