niesłuszném, gdyż Bogusław wyrzekł się wszelkiego z niém wspólnictwa.[1]
Przeniewierstwo Leszczynian oburza, ale nie był to jedyny przykład niewdzięczności. — Wszakże i elektor brandenburski, z łaski rzeczypospolitéj książę pruski, walczył wspólnie ze Szwedami przeciwko lennodawcy pod Warszawą.
Zdrada Leszna srodze ubodła Polaków, którzy po dzielnéj obronie Częstochowy i powrocie Jana Kaźmirza do kraju, zaczęli się kupić około śmiałych partyzantów i niepokoić załogi szwedzkie po miastach wielkopolskich. Leszno, dufając w swe mury, fosy i załogę szwedzką, nie obawiało się nieprzyjaciela. Lecz skoro Polacy spustoszyli posiadłości Braci Czeskich w okolicy Leszna, padł strach na mieszczany.[2] Dowódzcy trzech chorągwi szwedzkich i gubernator miasta dodawali im otuchy, żądając przysięgi wierności i obiecując pomoc szwedzką. Aż tu niespodziewanie 27 Kwietnia 1656 r. ukazali się Polacy od strony Osieczny, zwiastując przybycie swe spaleniem stodoły. Mieszczanie rzucili się do broni, część obsadziła mury i bramy, część wyruszyła ze Szwedami naprzeciw Polakom.
Wycieczka się nie udała. Polacy bowiem, udając odwrót, nagle się zatrzymali i obskoczyli nieprzyjaciół, którzy w największym popłochu, po stracie kilkudziesięciu w zabitych, lub zabranych do niewoli, wpadli do miasta, ścigani aż do saméj bramy rydzyńskiéj, którą zaledwie zamknąć zdołali za sobą.
Polacy zaś w powrocie do Osieczny spalili wszystkie wiatraki i stodoły miejskie.
Śmierć 40 mieszczan głębokie na obywatelstwie wywarła wrażenie. Pierwsze starcie z Polakami odjęło odwagę zdrajcom. Popłoch w mieście był wielki. Całą noc strawiono na naradach, co czynić wypada. Kobiety zbiegłszy się na rynek, podniosły
- ↑ Trudno pojąć, jak Gindely w dziełku: „Uber des J. A. Comenius Leben u. Wirksamkeit in der Fremde,” mógł stanąć w obronie jego. Otóż co mówi: „Man beschuldigte ihn eines freundlichen Betragens gegen die Feinde des Vaterlandes während der Occupation und erklärte dadurch die Erbitterung der Polen. Sollte dies auch wahr sein, was keineswegen erwiesen ist, so kann man dies nicht so unnatürlich bei seinen Verbindungen mit Schweden finden, eher müsste das Gegentheil Wunder nehmen”!
- ↑ Komeniusz; Excidium Lesnae.
