Strona:PL Stanisław Witkiewicz-Na przełęczy 052.jpeg

jedną z głównych, dźwigni, wszystkich wynalazków w mechanice, zastępujących siłę człowieka. Dziś i dawniej praca zwalała się i zwala na karki wszelkich niewolników — zwierzęta, narzędzia, machiny i ludzie, w celu uszlachetnienia, obarczani są brzemieniem trudu, wstrętnego w gruncie dla wszystkich.
 W dodatku, każda praca i wysiłek połączony z pragnieniem dojścia do jakiegoś praktycznego celu, uzyskania korzyści materyalnej, lub zadosyćuczynienia ambicyi, połączone są z zawodami, przykrościami, niepokojem i troską. Nie byłem w tym wypadku: przypuszczam jednak, że kapitalista obcinający kupony, i ten nawet, kiedy niekiedy musi się skarżyć na swoje uciążliwe zajęcia.
 Z drugiej jednak strony, ciągły i zupełny spoczynek jest również niemożliwym, nieprzyjemnym i nużącym na swój sposób. Człowiek dobrze żywiony, niezmuszony do pracy, mogący ciągle odpoczywać, — nudzi się, splenuje, — nie wie, co z sobą zrobić, oddaje się albo lichym rozrywkom, albo melancholii. Tu właśnie kryje się przyczyna istnienia, wszelkiego rodzaju sportów, tych sposobów szlachetnego (?), bezcelowego wyzwalania sił fizycznych.
 Wszelki sport, a w szczególności taternictwo, ta bezinteresowna walka z naturą, daje możność zużycia nadmiaru siły i zdrowia, nie zostawiając żadnego niesmaku, żadnych zawodów realnych, ponieważ niema tu realnych interesów do bronienia lub korzyści do zdobywania.
 Taternik lub alpinista, bez widocznej potrzeby, ponosi straszne trudy; naraża się na rzeczywiste i wielkie niebezpieczeństwa; przebywa olbrzymie przestrzenie w górę, stacza się w doliny i znowu wdziera na góry, nie nosząc w zanadrzu żadnego interesu, nie obliczając ceny swoich kroków, nie myśląc, czy i ile na nich zyska lub straci.
 Żyje życiem próżniaczem, pracując od świtu do nocy. Odpoczywa — trudząc się nadmiernie.
 Jest zawsze lekki, swobodny; nigdy nieprzejedzony, — czasem, rzadko, przepity...
 Doznaje mnóstwa przepysznych wrażeń, od natury wspaniałej i potężnej, łatwej do pojęcia, gdyż przedstawiającej się w kształtach wyraźnych, określonych, stanowczych, sformułowanych w sposób jasny i przekonywający.
 Odradzają się w nim instynkta, siły i zdolności zamarłe lub zniedo-