Strona:PL Stefan Żeromski - Ludzie bezdomni 02.djvu/110

 — To jest rola zakładu leczniczego: dostarczać najciemniejszej warstwie ludności zmulonej wody do picia. Zamiast tę warstwę... Cha cha... Pyszna ilustracya całej afery. Ten śmierdzący szlam w rzece — to jest działanie zakładu leczniczego. Ilustracya szumnych frazesów o »roli społecznej zakładu w Cisach«.
 Nie mógł wytrzymać. Ten tylko dowcip im powie — no i basta! Powie to Krzywosądowi, nie nie, nie Krzywosądowi! Powie dyrektorowi w żywe oczy i raz na zawsze skończy dyskusyę. Będzie to ich Pyrrusowe zwycięstwo.
 Zdawało się, jakby ten argument ujął go za kołnierz i nawrócił z drogi. Jasność faktu i logika rozumowania była tak oślepiającą, że wobec niej wszystko znikło, jak cień wobec światła. Gdyby kto biciem zmuszał Judyma w owej chwili do wyszukania argumentu, któryby osłabił siłę konceptu o tej mniemanej roli zakładu, nie wydusiłby z niego ani jednej myśli. Dyrektor i Krzywosąd widzieli zbliżenie się młodego asystenta, ale udawali, że prowadzą ze sobą dyskurs ważniejszy, niż wszystko na świecie. Dopiero, gdy witał się z nimi, zwrócili się doń, nie przerywając zresztą ani na chwilę ożywionego traktatu o jakimś włosieniu do materaców. Judym długo milczał, obojętnie patrząc na chłopów unurzanych w błocie, bosych, bez ubrania, którzy pchali przed sobą wielkie taczki.
 Wszystko kipiało w nim i przewracało się do góry nogami. W myśli powtarzał swój dowcip i układał go w formę literacką. Chciał to wyrazić w uwadze niewinnie zjadliwej, któraby pomogła treści wejść, jak lekkie ukłucie, a na zawsze otruła umysły przeciwników.