Strona:PL Stefan Żeromski - Popioły 01.djvu/051

w lecie żaden pracownik w polu czy w gumnie robić obowiązany nie jest. Święto, gdy przypada w dzień pańszczyzny, liczy się na korzyść pracowitego chłopa.
 — No i cóż jeszcze? — mruknął Nardzewski.
 — Presshafte Leute, — mówił urzędnik — to znaczy podupadli na zdrowiu, starcy powyżej lat sześćdziesięciu wolni od robocizny być mają.
 Nardzewski znowu ujął pistolet i strzelił. Nie czekając, nim się dym rozejdzie, wyrwał broń z rąk strzelca. Ostatni słuchał tak ciekawie tego, co mówił urzędnik, że ledwie ruch pana dostrzegł.
 — Nabijaj! — wrzasnął Nardzewski — bo ci tu na miejscu łeb roztrzaskam!
 — Żaden poddany...
 — Co jeszcze? co jeszcze?
 — Aby żaden kmieć skrzywdzony przez pana, żadną drogą samowładnie sprawiedliwości dla siebie forytować nie ośmielił się, rozporządzono jest, żeby do krajzamtu w Kielcach, wprost do pełnomocnego komisarza ze skargą szedł — ciągnął urzędnik głosem ochrypłym, ukryty już prawie w dymie prochowym.
 — Niechaj spróbuje!
 — Rozporządzono dalej...
 — Co waszmość chcesz mówić? — zcicha, głosem suchym rzekł szlachcic, wstając ze swego miejsca. — Ja tu jestem panem, ja prawem! Naddziady tu moje siedziały... Moja to jest ziemia i moi ludzie. Te Wyrwy to jest mój kraj. Mój i niczyj więcej! I przez Boga żywego tu nikt...
 Komisarz śmiał się.
 — Za Jana Kazimierza, po wojnach, przybył tu