Strona:PL Stefan Żeromski - Przedwiośnie.djvu/045

nych nietoperzów, a dusza pełna była mroku i strachu. Bała się teraz śmierci. Straszliwie, ach, straszliwie! Cóż się stanie z tym chłopcem nieszczęsnym! Będzie jakimś katem, zbójem, mordercą! Dusza jego runie w przepaść! Umrze tutaj z głodu wśród ludzi, którzy się tęgo naśmieją z jego chłopczyńskiej łatwowierności! Mieszkanie Seweryna Baryki zarekwirowano. Do salonu, gabinetu, sypialni, jadalni wprowadzili się nowi ludzie. Rozsiedli się na meblach i zagarnęli wszystko, co było w mieszkaniu. Cezary z matką mieścił się teraz w najmniejszym pokoiku, a sypiał w niszy, gdzie dawniej było legowisko pokojówki.
 Gdy zabierano gabinet ojca, Cezary przypomniał sobie zalecenie: — »Pilnować, jak oka w głowie!« — wypisane w małej książeczce, oprawionej ozdobnie, którą mu nieraz pokazywano. Chciał odszukać ową książeczkę, pokazać ją, komu należy, jako niewinną pamiątkę, i zachować ją dla ojca, gdyby przypadkiem żył i gdyby kiedyś powrócił. Przeszukał całą szafę, przerzucił wszystkie książki, lecz broszurki o wyprawie generała Dwernickiego na Ruś nie znalazł. Przyszedł tedy do wniosku, że ojciec musiał ją zabrać ze sobą.
 Prywacye, na które Cezary Baryka został narażony, — wyrzeczenie się półdobrowolne i szczerze ofiarne wszystkiego: — roskosznych zabaw, sportów, mieszkania, jedzenia, ubrania, pieniędzy — podziałało jednak na niego w pewnej mierze otrzeźwiająco. Jakoś spoważniał, zesmutniał. Począł spostrzegać rzeczy i zjawiska, które dawniej nie wpadały mu w oczy. Przedewszystkiem znagła i z dziwaczną oczywistością

34