Strona:PL Stendhal - Życie Henryka Brulard.djvu/72

szczęściem było to, że nie mogłem się bawić z innemi dziećmi; ojciec, zapewne bardzo dumny że ma dla syna preceptora, niczego bardziej się nie bał jak tego, że mógłbym się zadawać z prostemi chłopakami: takie było wyrażenie ówczesnych arystokratów. Jedna jedyna rzecz mogłaby mi dostarczyć jakiejś daty: panna Marina Périer (siostra ministra Kazimierza Périer) zaszła odwiedzić księdza Raillane, który był może jej spowiednikiem, na krótko przed swojem małżeństwem z tym postrzelonym Kamilem Teisseire. Był to zaciekły patrjota, który później spalił swego Woltera i Russa; on to, w r. 1811, będąc podprefektem z łaski pana Cretet, swego kuzyna, był tak zdumiony względami, jakiemi w jego oczach darzono mnie w salonie hrabiny Daru. Widzę jeszcze jego zawistną minę i niezręczne uprzejmości na jakie silił się wobec mnie. Kamil Teiaseire wzbogacił się, lub raczej jego ojciec wzbogacił się, wyrabiając ratafję wiśniową, czego się bardzo wstydził.
 Gdybym poszukał w aktach stanu cywilnego Grenoble (którą Ludwik XVIII nazywał Grelibre) metryki ślubu Kamila Teisseire z panną Mariną Périer, miałbym datę tyranji księdza Raillane.
 Byłem ponury, nieufny, niezadowolony; tłumaczyłem Wergilego: ksiądz przesadzał piękności tego poety, a ja słuchałem jego pochwał tak, jak biedni Polacy muszą dziś przyjmować pochwały dobroduszności rosyjskiej w swoich zaprzedanych gazetach. Nienawidziłem księdza, nienawidziłem mego ojca, źródło jego władzy, nienawidziłem więcej jeszcze religji, w imię której mnie tyranizował. Dowodziłem memu towarzyszowi łańcucha, trwożliwemu Reytiers, że wszystkie rzeczy, których nas uczą, to bajki. Skąd wziąłem te pojęcia? Nie wiem. Mieliśmy wielką biblję z rycinami w zielonej oprawie, z drzeworytami w tekście: niema nic lepszego dla dzieci. Przypominam sobie, że wciąż szukałem śmieszności w tej biednej biblji. Reytiers, bardziej nieśmiały, hardziej wierzący, ukochany przez ojca i przez matkę, która się rużowała na cal grubo i która była niegdyś bardzo piękna, podzielał moje wątpliwości przez grzeczność.