Strona:PL Stendhal - Czerwone i czarne tom II.djvu/58

słowa tchną energją, świeżością, nazywa się tu cynikiem. Czyż nie tym przydomkiem jeden z sędziów ochrzcił Couriera? Wtrąciliście go do więzienia, wraz z Bérangerem. Wszystko co się u was wznosi nieco wyżej duchem, Kongregacja oddaje na pastwę policji, z aprobatą wykwintnego świata. Tak, wasze zmurszałe społeczeństwo ceni przedewszystkiem pozory. Nie wzniesiecie się nigdy ponad junactwo: będziecie mieli Muratów, nigdy Waszyngtonów. Widzę we Francji jedynie próżność. Człowiek myślący samodzielnie, łatwo się może wyrwać z czem nieostrożnem: cóż za hańba dla gospodarza domu!
 Przy tych słowach, kareta hrabiego, który odwoził Juljana, zatrzymała się przed pałacem. Juljan oczarowany był spiskowcem. Altamira powiedział mu wielki komplement, widocznie z głębokiego przekonania: Pan nie posiadasz lekkości francuskiej, rozumiesz znaczenie użyteczności.
 Przypadkowo, przed dwoma dniami, Juljan widział tragedję Kazimierza Delavigne Marino Faliero. Czy Izrael Bertuccio nie miał więcej charakteru niż wszyscy ci szlachetni Wenecjanie? powiadał sobie nasz zbuntowany plebejusz; a jednak, to są ludzie, których szlachectwo sięga roku 700, na wiek przed Karolem Wielkim, gdy najwyższa śmietanka z balu księcia de Retz ledwo, ledwo zdołałaby się wywieść z XIII wieku. I ot! pośród tej szlachty weneckiej, tak wielkiej przez swe urodzenie, wraża się w pamięć jedynie Izrael Bertuccio.
 Rewolucja niweczy wszystkie tytuły dane przez kaprys społeczny. Wówczas, człowiek zdobywa sobie poprostu to stanowisko, jakie mu daje jego odwaga wobec śmierci. Nawet inteligencja jednostki traci swą władzę.
 Czem byłby dziś Danton, w tym wieku Valenodów i Rênalów? nawet nie byłby podprokuratorem... Co mówię? zaprzedałby się Kongregacji, byłby ministrem; bo ostatecznie ten wielki Danton kradł. Mirabeau także się sprzedał. Napoleon ukradł miljony we Włoszech, inaczej byłby osiadł na mieliźnie nędzy, jak Pichegru.