Strona:PL Stendhal - Kroniki włoskie.djvu/175

 Filozoficzny umysł może się zainteresować szczegółami namiętności takiej jaką się spotyka w Rzymie lub w Neapolu; ale wyznaję, że nie widzę nic głupszego niż owe romanse dające włoskie imiona swoim bohaterom. Czyż nie uznaliśmy za pewnik, że namiętności zmieniają się, skoro się posuniemy o sto mil ku północy? Czyż miłość jest taka sama w Marsylji a w Paryżu? Co najwyżej można powiedzieć, że kraje mające oddawna jednaką formę rządu, objawiają pewne zewnętrzne podobieństwa obyczajowe.
 Jak namiętności, jak muzyka, tak krajobraz zmienia się, skoro się posuniemy o trzy lub cztery stopnie na północ. Krajobraz neapolitański wydałby się niedorzeczny w Wenecji, gdyby nie było przyjęte, nawet we Włoszech, podziwiać piękność Neapolu. W Paryżu robimy jeszcze lepiej: wierzymy, że lasy i pola są zupełnie jednakie w okolicach Neapolu i Wenecji, i chcielibyśmy aby np. Canaletto miał ściśle ten sam koloryt co Salwator Rosa.
 A czyż nie jest szczytem śmieszności owa dama angielska, obdarzona wszystkiemi doskonałościami swojej wyspy, ale wyraźnie niezdolna, nawet na tej wyspie, odmalować nienawiści i miłości, słowem pani Anna Radchffe, kiedy daje włoskie imiona i wielkie namiętności osobom swego słynnego romansu Konfesjonał czarnych Pokutników?
 Nie będę się starał przydawać wdzięku prostocie oraz rażącej chwilami surowości zbyt prawdziwego opowiadania, które przedkładam pobłażliwości czytelnika; tłumaczę naprzykład dosłownie odpowiedź księżnej Palliano na oświadczyny jej krewniaka, Marcelego Capeece. Ta kronika rodzinna znajduje się, nie wiem czemu, na końcu drugiego tomu rękopiśmiennej historji Palermo, co do której nie mogę podać żadnych szczegółów.
 Opowiadanie to, które, z wielkim żalem, mocno skracam (opuszcza mnóstwo charakterystycznych okoliczności), obejmuje raczej ostatnie przygody nieszczęśliwej rodziny Carafa, niż zajmujące dzieje miłości. Próżność autorska szepce mi, że można byłoby uczynić bardziej zajmującą tę i ową sytuację, szerzej rozwijając —