Przeprowadźmy następnie wszystkie uzyskane kombinacje przez różnice obyczajów wynikłe z formy rzędu albo z charakteru narodowego:
1. Despotyzm azjatycki, jaki widzimy w Konstantynopolu;
2. Monarchja absolutna, w rodzaju Ludwika XIV;
3. Arystokracja zamaskowana konstytucją, lub rząd narodowy na korzyść bogatych, jak Anglja, wszystko w duchu moralności rzekomo biblijnej;
4. Republika federacyjna, czyli rząd dla dobra wszystkich, jak w Stanach Zjednoczonych;
5. Monarchja konstytucyjna, lub...
6. Państwo w stanie rewolucji, jak Hiszpanja, Portuigalja, Francja. To położenie kraju, rodząc żywe namiętności, daje obyczajom naturalność, trzebi głupstwa, konwencjonalne cnoty, głupie konwenanse[1], daje powagę młodzieży każąc jej lekceważyć miłość z próżności a gardzić miłostkami.
Stan ten może trwać długo i urobić obyczaje całego pokolenia. We Francji zaczął się on w r. 1788, przerwał się w roku 1802 i zaczął się na nowo w r. 1815, aby się skończyć Bóg wie kiedy.
Po tych ogólnych sposobach rozważania miłości, mamy jeszcze różnice wieku, a w końcu dochodzimy do właściwości osobistych.
Możnaby naprzykład rzec: U hrabiego Wolfsteina, w Dreźnie, stwierdziłem miłość z próżności, temperament melancholiczny, nawyki monarchiczne, wiek lat trzydzieści, oraz... właściwości osobiste.
Ten sposób patrzenia skraca rzecz i pozwala na spokojny sąd temu, który ma sądzić o miłości: rzecz zasadnicza a bardzo trudna.
Otóż, jak w filozofji człowiek, o ile wie coś o sobie, to dzięki anatomji porównawczej, tak samo w namiętnościach próżność i roz-
- ↑ Trzewiki bez klamer ministra Roland: „Och, panie, wszystko stracone!“ odpowiedział Dumourier. Na posiedzeniu u króla prezydent zgromadzenia zakładą nogę na nogę.
