Strona:PL Stendhal - O miłości.djvu/152

 Potęgę kobiety mierzy się jedynie stopniem nieszczęścia, jakiem może skarać kochanka; otóż, kiedy mężczyzna zna tylko próżność, każda kobieta jest użyteczna, żadna nie jest konieczna; ambicja jest w tem aby zdobyć, a nie aby zachować. Kto ma tylko pragnienia fizyczne, znajduje dziewczęta lekkiego autoramentu, i oto przyczyna czemu dziewczęta we Francji są urocze, w Hiszpanji zaś okropne. We Francji, dziewczęta mogą dać wielu mężczyznom tyleż szczęścia co uczciwe kobiety, to znaczy szczęścia bez miłości; zawsze zaś jest coś, co Francuz wyżej ceni niż kochankę: swoją próżność.
 Młody Paryżanin widzi w kochance rodzaj niewolnicy, mającej mu zwłaszcza dostarczyć rozkoszy próżności. Jeśli kobieta opiera się tyranji tej dominującej namiętności, wówczas kochanek porzuca ją, rad z siebie, opowiadając przyjaciołom jak wytwornie i zręcznie osadził ją na lodzie.
 Pewien Francuz znający dobrze swą ojczyznę (Meilhan), powiada: „We Francji, wielka miłość jest równie rzadka jak wielcy ludzie“.
 Językowi brak wyrażeń, aby określić, jak niemożliwa jest dla Francuza rola porzuconego kochanka, rozpaczającego publicznie na oczach całego miasta. Nic częstszego w Wenecji lub w Bolonji.
 Aby spotkać miłość w Paryżu, trzeba zstąpić do klas, w których brak wykształcenia i próżności oraz walka z prawdziwemi potrzebami zostawiły więcej energji.
 Pokazywać się z wielkiem pragnieniem niezaspokojonem, znaczy pokazywać własne upośledzenie, rzecz niemożliwa we Francji, chyba u ludzi będących poniżej wszystkiego; znaczy wystawić się na docinki i koncepty: stąd przesadne pochwały dla dziewek w ustach młodych ludzi lękających się o swe serce. Nadmierna i płaska obawa pokazania się w stanie upośledzenia stanowi podłoże rozmów na prowincji. Czyż nie zdarzyło się świeżo, iż ktoś, do-