Strona:PL Stendhal - O miłości.djvu/183

Ta strona została przepisana.

pozwolę sobie dowieść im pewnego dnia, zapomocą ciężkich argumentów, że w kwestji obyczajów i samej ich treści, Paryż niema co się wynosić nad Bolonję. Ani wiedząc o tem, nieboracy powtarzają jeszcze swój trzygroszowy katechizm.
12 lipca 1821. — W Bolonji nie istnieje w społeczeństwie nic wstrętnego. W Paryżu rola zdradzonego męża jest ohydna; tu (w Bolonji) to drobiazg, niema zdradzonych mężów. Obyczaje są tedy te same, odpada tylko nienawiść; cavaliero servente żony jest zawsze przyjacielem męża, a ta przyjaźń, umocniona wzajemnemi usługami, trwa niekiedy dłużej niż inne stosunki. Większość tych miłości trwa po kilka lat, czasem całe życie. Rozstają się wreszcie, kiedy nie znajdują już przyjemności w mówieniu sobie wszystkiego; i w miesiąc po zerwaniu uraza mija.
Styczeń 1822. — Dawna instytucja cavalieri serventi, wprowadzona do Włoch przez Filipa II wraz z dumą i obyczajami hiszpańskiemi, upadła zupełnie w dużych miastach. Wyjątek stanowi Kalabrja, gdzie zawsze starszy brat jest księdzem, żeni młodszego i zostaje servente a zarazem kochankiem bratowej.
Napoleon wygnał rozwiązłość z północnych Włoch a nawet z tego kraju (Neapolu).
Dzisiejsza generacja ładnych kobiet zawstydza swoje matki; są bardziej uczuciowe, miłość fizyczna straciła wiele[1].

ROZDZIAŁ L.
Miłość w Stanach Zjednoczonych.

Wolność, to rząd, który nie czyni krzywdy obywatelom, ale, przeciwnie, daje im bezpieczeństwo i spokój. Ale od tego daleko

  1. Około r. 1780 maksymą było: Molti averne — Un goderne — E cambiar spesso. (Mieć wielu, cieszyć się jednym i często zmieniać).
    Podróż Sherlocka.