Strona:PL Stendhal - O miłości.djvu/227

kształcona, jeśli zdobyła rozum nie tracąc wdzięku swojej płci, może być pewna, że znajdzie wśród najwybitniejszych ludzi swej epoki szacunek graniczący z uwielbieniem.
 Kobiety stałyby się rywalkami a nie towarzyszkami mężczyzny. — Tak, o ile zdołacie zapomocą edyktu wytępić miłość. Zanim się ukaże to piękne prawo, miłość nabędzie’podwójnego uroku i smaku; oto wszystko. Podstawa, na której odbywa się krystalizacja, stanie się szersza; mężczyzna będzie mógł się cieszyć pełnią swej myśli przy ukochanej kobiecie, cała natura nabędzie nowych powabów w ich oczach, że zaś myśl wyraża zawsze jakiś odcień charakteru, lepiej się poznają i mniej będą popełniali niedorzeczności; miłość będzie mniej ślepa i sprawi mniej nieszczęść.
 Chęć podobania się ubezpiecza na zawsze wstyd, delikatność i wszystkie uroki kobiece od niebezpieczeństw jakiegokolwiek wykształcenia. To tak, jakby ktoś się lękał, że słowiki oduczą się śpiewać na wiosnę.
 Wdzięk kobiet nie jest związany z ciemnotą: obacz godne małżonki naszych mieszczuchów, obacz w Anglji żony wielkich kupców. Pretensjonalność, która jest pedanterją (nazywam pedantarją np. mówić bez przyczyny o sukni od Leroy lub o romanzy Romangnesiego, tak samo jak jest pretensjonalnością cytować Fra Paoilo i sobór trydencki z powodu dyskusji o naszych zacnych misjonarzach); pedanterja sukni i dobrego tonu, przymus powiedzenia o Rossinim obowiązującego komunału, oto co zabija wdzięk Paryżanek; a jednak, mimo groźnych objawów tej zaraźliwej choroby, czyż nie w Paryżu są najmilsze kobiety z całej Francji? I czy może nie dlatego, że właśnie w ich głowach los pomieścił najwięcej trafnych i zajmujących myśli? Otóż, tych właśnie myśli żądam od książek. Nie będę im z pewnością radził czytać Grotiusa i Puffendorfa, odkąd mamy komentarz Tracy’ego do Monteskjusza.
 Delikatność kobiet wynika z owego niebezpiecznego położenia, w jakiem znajdują się tak wcześnie, z konieczności spędzenia życia wśród okrutnych i uroczych wrogów.