Strona:PL Stendhal - O miłości.djvu/93

ROZDZIAŁ XXVIII.

O dumie kobiecej.

 Kobiety słyszą całe życie rozmowy mężczyzn o przedmiotach rzekomo ważnych, o grubych zyskach, o tryumfach wojennych, o przeciwnikach zabitych w pojedynku, o okrutnej lub wspaniałej zemście etc. Kobieta z duszą wyniosłą czuje, że, nie mogąc sięgnąć tych spraw, niezdolna jest okazać dumy, płynącej z wagi rzeczy na których się wspiera. Czują, że w łonie ich bije serce, które, siłą i pełnią swych uderzeń, wyższe jest nad wszystko co je otacza, a minio to widzą, że najlichszy z mężczyzn ma się za coś więcej od nich. Spostrzegają, iż mogą objawiać dumę jedynie w drobnych rzeczach, lub bodaj w rzeczach, które mają znaczenie wyłącznie przez uczucie i w których nikt obcy nie może być sędzią. Dręczone tą opłakaną sprzecznością między nędzą swego losu a górnością duszy, silą się dodać blasku swej dumie żywością jej wybuchów, lub nieubłaganym uporem, z jakim obstają przy swoich sądach. Przed czułym momentem, kobiety takie wyobrażają sobie, że zakochany mężczyzna postanowił sobie je oblegać. Całą swą wyobraźnię zużywają na to, aby sobie ujemnie tłumaczyć jego kroki, które, ostatecznie, muszą wyrażać miłość, skoro ten człowiek kocha. Zamiast się poić miłością człowieka który budzi w nich sympatję, czynią z tego kweetję ambicji; i w rezultacie, kobieta z duszą najtkliwszą, o ile czułość jej skupi się na jednym przedmiocie, z chwilą gdy pokocha, jest już tylko próżna, niby pospolita zalotnica.
 Kobieta z charakterem poświęci tysiąc razy życie dla ukochanego, a poróżni się z nim na zawsze dla jakiejś urażonej ambicji, o głupstwo. To ich punkt honoru. Napoleon stracił wszystko, aby nie ustąpić jednej wioski.
 Widziałem zwadę tego rodzaju, trwającą więcej niż rok. Kobieta bardzo niepospolita wolała raczej poświęcić całe swoje szczę-