Strona:PL Sue - Siedem grzechów głównych.djvu/1136

przeznaczony. Przyjdzie nieszczęsna godzina, kiedy to złoto, do którego przylgnąłem całem mojem jestestwem roztrwonią w orgjach z naśmiewaniem się z mego imienia i to... może mój własny syn uczyni. A jednak nie znikną te skarby wraz ze mną, aby ukarać taką bezczelność. Tak, chciwość jest potężną namiętnością. Wszechmocny wie, co czyni. Mnie wydaje się, że Pan Bóg w Swej niezgłębionej mądrości, w swej nieskończonej dobroci, nie stworzył żadnej namiętności bez wytknięcia celu, to znaczy, że żadna siła nie istnieje bez wyznaczonego jej przeznaczenia. Jeżeli Bóg obdarzył chciwych taką siłą woli, to to stąd przychodzi, że mają tajemniczą misję do wypełnienia. Tem gorzej dla tłumu, jeżeli nie jest dość oświecony, aby mógł wyciągnąć korzyść z tej namiętności. Doktór Gasterini, ów wielki uczony, ten apostoł wykwintnego jedzenia powiedziałby: tem gorzej dla ludzi, jeżeli chciwość pozostawią w dzikim stanie. Jeżeli się dziką gruszę zaszczepi, wydaje szlachetny owoc. Każda siła ma swoją ekspansywność, jak każda rozumnie prowadzona namiętność swój skutek. Chciwiec dokazałby cudów jako minister skarbu. Przeciwieństwem naczelnego intendenta Fouquet (mówi Saint-Simon) był Colbert, pomimo swych obszernych posiadłości, w życiu swojem prywatnem bardzo oszczędny. Fouquet zniszczył finanse Francji, a nigdy nie były w stanie tak kwitnącym, jak pod Colbertem, żeby nie on, nie mógłby Ludwik XIV być rozrzutnym, nie byłaby powstało tyle pomników sztuki i poezji. Każda przyczyna ma swój skutek. Rozrzutny Ludwik XIV jest skutkiem chciwego Colberta...
 — Florestanie — przerwał Ludwik ponuro — kiedy ten wielki król, którego pamięć zawsze przeklinam, niszczył kraj rozrzutnością, naród obciążony daninami żył w sromotnej niewoli, aby tylko dogodzić bezczelnej rozrzutności Ludwika XIV, jego kochanek i bastardów. Ile nędzy mamy jeszcze po dziś dzień. Ach, gdybyś tak poznał naprzykład życie Mariety, tego biednego dziewczę-