tam gdzie była, niech ją dzierżą dzieje…. I odwróćmy gdzie indziej oczy – oto starzec weteran, co po latach wróciwszy z Sybiru, nie zastał dzieci swoich, zastał tylko prawnuka, na którego patrzy z uśmiechem wybranych, kiedy się dziecię bawi jego wyszczerbioną szablicą…. Nieśmiertelne są uśmiechy świętych ascetów Murilla, [1] mianowicie sewilski św. Feliks z dzieciątkiem Jezus na ręku, [2] a nad wszystko św. Franciszek z Asyżu pod krzyżem, [3] gdy go Zbawiciel jedną ręką, zdjętą z gwoździa, przygarnia do siebie… wyraz jego ma coś już nie z tego świata, a pokora postawiła nogę maluczkiego na głowie globu… by się do krzyża podwyższył – dla nas to największy obraz hiszpańskiej szkoły! – – – A teraz przez sporność przypomniały nam się uśmiechy główek Greuza [4] i niektórych Guercina… [5] po nich przypomniał nam się humorystyczny uśmiech Dickensa, a wreszcie uśmiech młodej, rumianej gosposi polskiej, która otoczone dziećmi, w chwili, gdy ksiądz proboszcz święci, uśmiecha się z radości, że się baby i placki udały….
Uśmiech Machiavella i Richelieu’go, nie stanie za uśmiech wyrafinowany Napoleona III jakby się z korupcji ogólnej uśmiechał – stojąc sam korupcją – Smętny obawą niewieścią, ale pełen gotowości męskiej; gdyby się w miejscu ks. Berry [6] znalazła, zdaje się uśmiech melancholiczny cesarzowej Eugenii. [7] –
- ↑
Bartolomé Esteban Murillo - patrz artykuł w Wikipedii.
- ↑ Obraz Murilla Saint Félix de Cantalicio w WikiGallery.org.
- ↑ Obraz Święty Franciszek obejmujący Chrystusa na Krzyżu - patrz artykuł w Wikipedii.
- ↑ Jean-Baptiste Greuze - patrz artykuł w Wikipedii.
- ↑ Guercino, pseudonim który posługiwał się Giovanni Francesco Barbieri - patrz artykuł w Wikipedii.
- ↑ Małgorzata de Valois, księżna Berry - patrz artykuł w Wikipedii.
- ↑ Cesarzowej Eugenii, żony cesarza Napoleona III - patrz artykuł w Wikipedii.
