narodem i sumieniem, – w którym także sielskie niewiasty błogosławiłyby na nowo do boju synów swoich, Racławickich potomków. – Uśmiech sceptyka ma swoją wybitną cechę, w której bywa zwykle coś zwierzęcego – a coś strasznego ma uśmiech zdziecinnienia, jaki czasem na ustach otwartych, trzęsących i bezzębnych spotykamy – – – – – najfatalniejszy jest uśmiech zobojętnienia na wszystko, z zwątpienia pochodzący – taki, jakim śmieje się Cenci Beatrice, w dramacie Shelleya, [1] czy na cudnym obrazie Guida, [2] – o ileż inaczej w tej chwili ostatniej pojął ją de la Roche! [3] o ileż inaczej pojął wielki Schiller swoją Maryą Stuart, – którą ożywiła na nowo pani Ristori, [4] co do mimiki największa artystka świata – jej wyraz twarzy kiedy dowiaduje się z radością dziecinną prawie, że będzie miała szczęście spowiadania się przed śmiercią, – kiedy wstaje od spowiedzi, kiedy grupuje wokoło siebie służebnice i poleca je Bogu, a idąc na rusztowanie błogosławi wrogów i ostatni uśmiech pożegnania anielsko rzuca ziemi, na której tyle cierpiała – są jedynemi w tym rodzaju sztuki – ani potężny Aldridge, [5] ani demoniczny Dawison [6] nie dopięli tej potęgi, tej prawdy życia, i nie dziw nam, że się przy niej zaćmiła gwiazda Raszeli. – Uśmiech na ustach człowieka słabego, który umie ładnie mówić, a topnieje i przepada, gdy przyjdzie działać, pojawia się często w życiu i
- ↑
Patrz dramat Percy Bysshe Shelleya The Cenci po angielsku i artykuł o nim w angielskiej wersji Wikipedii.
- ↑ Obraz Beatrice Cenci jest przypisywany Gido Reni'emu - patrz artykuł o obrazie w angielskiej Wikipedii i o Guido Reni'm w polskiej.
- ↑ Hippolyte De La Roche, albo inaczej Hippolyte Delaroche, znany powszechnie jako Paul Delaroche - patrz artykuł w Wikipedii.
- ↑ Adelaide Ristori - patrz artykuł w Wikipedii.
- ↑ Prawdopodobnie autorowi chodzi o zmarłego w Łodzi aktora imieniem Ira Aldridge - patrz artykuł w Wikipedii.
- ↑ Bogumił Dawison - aktor pochodzenia żydowskiego, urodzony w Warszawie, grający najpierw we Lwowie, potem w Hamburgu, Wiedniu i na ostatek w Dreźnie i tam zmarły, znany zwłaszcza z ról szekspirowskich, grał w języku niemieckim, stąd za takiego też jest uważany aktora - patrz artykuły w niemieckiej i angielskiej wersji Wikipedii.
