Strona:PL Teka Stańczyka.djvu/10

czy nie na zawsze stracony! Zdaje mi się że więcéj może przynieść pożytku niejedno słówko rzucone trafnie i na czasie téj lub owéj wysoko położonéj osobie, myśl zgrabnie podsunięta, przyjaźń i stosunki, jak wszystkie demokratyczne zebrania, dziennikarskie wyskoki i majaczenia opinii która sama siebie publiczną nazywa. Zresztą ci panowie są dziś u steru i robią co im się podoba w oszołomioném społeczeństwie, przypisują sobie monopol patryotyzmu, i czegóż dokazali? Nasza myśl była rzeczywiście głęboką, i gdyby nam byli dali wprowadzić ją raz w życie, skutek byłby okazał z któréj strony rozum i korzyść. Cóż kiedy nam zabrakło siły, spójni a może i odwagi wobec błota, którém pełną garścią bryzgano…
 Oto, wszystko co dobrze wychowane a przedewszystkiém dobrze urodzone, powinno było garnąć się do dworu, do stolicy, zapoznawać, przyjaźnić z „elitą“ chaopolitańskiéj arystokracyi, która, niech mówią co chcą, jest i będzie zawsze szczytem człowieczeństwa — w rozmaity sposób łącząc z ludźmi u władzy będącymi. Mówiono: naszych nie dopuszczą do niczego; ale niechnoby nasi zdobyli miejsca w salonie, w przedpokojach dworu, niechby choć jeden został vortänzerem na kammerbalach lub przypuszczony był ah! do poufałych polowań małém kółku, niechby się połączyli węzłami rodzinnemi, niechby otwarto domy, dawano doskonałe obiady i świetne bale, inne byłoby znaczenie i łatwość w otrzymaniu czegokolwiek, choćby téj z piekła rodem autonomii. Pora minęła bezpowrotnie, dzisiaj z kim się tu kojarzyć albo na kim budować? Dźwignia arystokratycznych aliansów musi pozostać celem sama przez się, ale środkiem już być przestała.
 Wiesz — ty jesteś jednym i jedynym któremu bez ogródki całą prawdę wypowiedzieć mogę i umiem: już mi się tyle żółci nazbierało że muszę sobie ulżyć, choćbyś mnie miał nazwać najokropniejszym pessymistą. Widzę jak na dłoni że idziemy ku strasznéj katastrofie, a znikąd ratunku ani pomocy. W średnich wiekach mówiono sobie w takich razach, że zbliża się koniec świata et tout était dit. Naszym umysłom nie wystarcza to ogólne pojęcie, po za którém widziano tylko zamglone postacie wiecznie potępionych i wiecznie błogosławionych, my z naszém gorzkiém doświadczeniem wiemy, że się i koniec świata przeżyje, a nawet jako ostatnią pociechę mamy to doświad-