było w méj mocy, jak najściśléj zbadawszy. Z trudem przecież wynajdywać mi je przychodziło, ponieważ obecni działaniom poszczególnym nie to samo o nich opowiadali, ale jak który ku téj lub tamtéj ze stron wojujących przychylnością alboli pamięcią się nakłaniał. Toż może uchu bezbajeczność tych poszukiwań mniéj przyjemnie się przedstawiać będzie; lecz którzykolwiek zechcą na jasność zdarzeń patrzeć, tak minionych jako kiedyś znów nastąpić mogących wedle biegu rzeczy ludzkich tak lub podobnie, tych sąd, że użyteczne wystarczy mi. Własność téż na zawsze raczéj niżeli popis do chwilowego zasłuchu złożyło się oto.
Z dzieł uprzednich atoli największém było Medyjskie, i to jednakowoż w dwóch bitwach morskich i lądowych szybkie rozstrzygnienie znalazło; przeciwnie obecna wojna długo się pociągnęła, a klęski przez nią zadane zostały Helladzie, jak żadne drugie w równym czasu wymiarze. Ani bowiem miast tyle zdobytych i spustoszonych nie zostało, jednych przez barbarów drugich przez rodzinnych posiadaczy przeciwko sobie bojem zawziętych, niektóre z nich nawet mieszkańców przemieniły po zawojowaniu; ani wygnań tyle ludzi i mordów nie było, tych na placach walki tamtych z powodu zakłóceń wnętrznych. Dalej zjawiska dawniej z zasłuchu opowiadane a czynem skąpiéj zatwierdzane, przestały być niepewnemi, jako to trzęsienia ziemi, które na największą oraz część ziemi i to jak najsilniéj rozciągnęły się, zaćmienia słońca tudzież, które częściej w porównaniu do podawanych z dawniejszego czasu przypadły, posuchy u niektórych straszliwe, a z nich powstający głód i owa nie najmniejszych szkód zrządzicielka a część mieszkańców wygubiająca morowa zaraza; wszystkie te bowiem klęski w odwodzie niniejszéj wojny zwaliły się. Wszak początek jéj dali Atheńczykowie i Peloponnezyanie, zerwawszy trzydziestoletni pokój, który stanął pomiędzy nimi po zagarnieniu Euboei. Dla czego atoli zerwali go, tego powody wypisałem naprzód jako i nieporozumienia, ażeby ktoś nie śledził kiedyś, z jakiéj to przyczyny mogła tak ogromna wśród Hellenów wojna rozewrzeć. Owoż sam najprawdziwszą pobudkę acz najmniej widną w słowach, w tém znachodzę, że Atheńczykowie urośli w potęgę i trwogę wzniecając w Lakedaemończykach sprowadzili konieczność pochwycenia za oręż; lubo jawnie podawane przyczyny przez obie strony, dla których pokój złamawszy do boju wystąpili, te oto były.
Epidamnos jest miasto po prawéj ręce leżące wpływającemu do zatoki Jońskiéj; a mieszkają przy niem barbarzyńscy Taulantiowie, naród Illyricki. Założyli to miasto Kerkyracowie, założy-
