Strona:PL Unamuno - Mgła.djvu/202

i Sancho Pancha są nie tylko rzeczywiści, ale bardziej rzeczywiści, niż Cervantes.
 — Nie przeczę... ale moją ideą, gdy to mówiłem... było...
 — Pozostawmy pańskie idee na stronie i przejdźmy do innej rzeczy. Gdy człowiek leży w łóżku i śni o czemś, co będzie istniało przedewszystkiem, według pana: jego sen, czy też jego świadomość, która śni?
 — A jeżeli ten, który śni, śni, że istnieje? — wtrąciłem.
 — W tym wypadku, drogi don Miguelu, proszę się zastanowić, w jaki sposób on by istniał? Czy jako człowiek, który śni, czy też, jako sen sam w sobie, sen, sam przez się? Proszę także zważyć, że rozpocząwszy dyskusję ze mną, już przez to samo dał pan dowód, że uznaję pan, iż istnieję, zupełnie niezależnie od pana.
 — Nie, nie, odpowiedziałem z pośpiechem. Ja muszę dyskutować! Nie mógłbym żyć bez dyskusji. Gdy niema nikogo, ktoby mógł dyskutować ze mną, lub mnie przeczyć, wymyślam kogoś w mojej duszy! Moje monologi są dlatego dialogami.
 — I odwrotnie, dialogi, które pan fabrykuje, są tylko monologami.
 — Możliwe! Ale mówię ci i powtarzam po raz setny, że poza mną nie istniejesz...
 — A ja ucieram się, że pan istnieje tylko w zależności odemnie i od tych typów, o których pan sądzi, że pan je stworzył. Jestem przekonany, że don Firmin, don Avito Carrascal, czy Wiktor są tego samego zdania!
 — Nie mów mi teraz o nich!
 — Dobrze! Zmieńmy temat rozmowy. Co pan myśli o mojem samobójstwie?
 — Ponieważ istniejesz tylko w mojej wyobra-