Strona:PL Unamuno - Mgła.djvu/42

 Co to jest miłość? Kto określi miłość? Miłość określona przestaje być miłością. Źle jednak zagrałem z tym laufrem! Jakże mogłem zakochać się w Eugenji, skoro na dobrą sprawę wcale jej nie znam? Eh, poznamy się później. Miłość poprzedza poznanie, a poznanie zabija miłość. „Nihil volitum quin praecognitum“, uczył mnie don Zaramillo, lecz ja doszedłem do wprost przeciwnych wniosków: „nihil cognitum quin praevolitum“. Mówią, że zrozumieć i poznać, to znaczy przebaczyć. Nie, raczej przebaczyć, to znaczy poznać. Najpierw więc miłość, później poznanie. Dojść ujrzeć przelotnie, aby się zakochać. Nikły promień — intuicja miłosna — odlbask świateł we mgłę. Później dopiero wyłaniają się szczegóły: kształty konkretne, gdy mgła opadnie lub zmieni się w krople deszczu, płaty śniegu, kulki gradowe. Wiedza jest jak gra. Ach nie! — raczej jak mgła, jak mgła!
 — Och, gdybym był orłem! Błąkać się wśród chmur i patrzeć na mgliste światło słońca, które mży skroś chmur zasłony! Gdyby ptak, który przywykł patrzeć wprost w słońce, ptak, ślepnący nocą, uciekł z Olimpu i spotkał drugiego ptaka, który naodwrót ślepnie od słońca, a nocą widzi — cóżby mieli sobie do powiedzenia: ów orzeł Św. Jana i sowa Minerwy?“
 Dochodząc do domu, August spotkał Eugenię. Pochłonięty własnemi myślami, nie dostrzegł jej jednak.
 Poznanie przychodzi później... Lecz co się stało? Przysiągłbym, że po mojej orbicie przebiegły w tej chwili dwie gwiazdy... Czyżby to była ona? Serce mi o tem mówi... A oto i jesteśmy w domu! August stanął na progu sypialni i rzuciwszy wzrokiem na łóżko, rzekł:
 — Znów więc będę spał sam i marzył samotnie? Gdy się śpi we dwoje, miewa się wspólne sny.