Ta strona została przepisana.
Religja, społeczność, przyroda: — to trzy walki człowieka. Są one zarazem trzema jego potrzebami; człowiek potrzebuje wierzyć, stąd świątynia; potrzebuje tworzyć, stąd osada; potrzebuje żyć, stąd pług i okręt. Ale w tych trzech rozwiązaniach zawiera się trojaka walka. Tajemnica życia ze wszystkich trzech wynika. Człowiek ma do czynienia z zawadami pod postacią przesądu, uprzedzenia i żywiołu. Trojakie za klęcie cięży nad nami: zaklęcie dogmatu, prawa i materji. W Kościele Bogarodzicy w Paryżu autor wystawił pierwsze, w Nędznikach ukazał drugie, w niniejszem dziele rozbiera trzecie.
Do tych trzech konieczności krępujących człowieka, przyłącza się konieczność wewnętrzna, najwyższa serce człowiecze.
