Strona:PL V Hugo Rok dziewięćdziesiąty trzeci.djvu/13

za tę odmowę, podwyższył mu pensyę do 4,000 fr., Hugo, do głębi oburzony, zrzekł się jej całej raz na zawsze.
 Wówczas to w przeciągu trzech tygodni napisał „Ernaniego“ wierszem tak pięknym i silnym, jakiego już w żadnej ze sztuk późniejszych nie spotykamy. Jest to dramat wrzący zapałem młodzieńczym, pełen świeżości i energii. Wystawienie „Ernaniego“ było uroczystością narodową i jednocześnie najgorętszą walką klasyków z romantykami. Sykanie starej szkoły zlewało się z oklaskami nowej, a frazesy, które dziś przechodzą bez wrażenia, wówczas gorączkowały. Był to dopiero początek walki, która, nie ograniczając się na stolicy, wrzała z równą gwałtownością i na prowincyi, doprowadzając nawet do pojedynków. „Ernani“ zawdzięczał rozgłos więcej temu, że był manifestem nowej szkoły, niż rzeczywistej wartości swojej. Sztuka ta, melodramatyczna w założeniu, poetyczna w języku, a malownicza w całości, i dziś jeszcze robi wrażenie żywością akcyi i zapałem liryzmu ognistego, grzeszy jednak brakiem prawdy w przedstawieniu głównych postaci, które istnieją i poruszają się w świecie fikcyjnym pod nieubłaganą dłonią fatalizmu. Bądźcobądź, „Ernani“ wywalczył nowemu dramatowi prawo obywatelstwa i zapewnił tryumf romantyzmowi.
 Po tem zwycięztwie, Hugo, rozstawszy się na krótko z dramatem, wrócił do romansu i w r. 1831 wydał Notre Dame de Paris („Katedra Najświętszej Maryi Panny“), która to powieść, gdyby jej autor niczego więcej nie napisał — zapewniłaby mu nieśmiertelność. Naród przyjął ten utwór z zachwytem; pisarze tacy, jak Sainte Beuve, Alf. de Musset, Jules Janin, Eug. Sue i inni stwierdzili w nim arcydzieło pierwszego rzędu. Hugo zaś tak mówi o niem w przedmowie: „Jest to obraz Paryża w wieku XV-m i wieku XV-go w stosunku do Paryża. Ludwik XI zjawia się w jednym rozdziale i decyduje o rozwią-