Strona:PL Wacław Nałkowski-Jednostka i ogół 247.jpeg

pytania: skąd się wziął człowiek? i to dało początek antropologii.
 Z początku, w czasach przedhistorycznych, odpowiadano sobie na to ustnie (mity, podania), potym, w historycznych, te mity i podania spisano. Ale gdy wszystko inne, co budziło interes w królach i ludziach możnych, co wzmacniało znaczenie kapłanów i ich karmicieli — bogów, było ryte na trwałych kamieniach i dla tego przechowało się aż do naszych czasów w pierwotnej formie, to opowiadania o człowieku, spisane na cegiełkach (dolina Eufratu) lub papirusach (dolina Nilu), przechowały się zaledwie w ułamkach, strzępkach. Szczęściem, że wiele wzmianek o poglądach ludów z nad Eufratu, a szczególniej z nad Nilu, znajdujemy w dziełach pisarzy greckich; kombinując te wzmianki z owemi strzępkami, możemy sobie odtworzyć jako tako całokształt pojęć ludów starożytnych o pochodzeniu człowieka.
 Tak np. już u Egipcyan występuje pewien bóg-garncarz, który z nilowego błota ulepił ludzi a mianowicie Egipcyan; inni bogowie lepili Murzynów i azyatów. Podobne mity spotykamy u Babilończyków, wogóle u Semitów; wszystkie te mity o pochodzeniu człowieka zebrali i usystematyzowali Żydzi; prosta i jasna forma tego usysteatyzowania przyczyniła się do jego wielkiego rozpowszechnienia.
 Chociaż te i inne mity sięgają głębokiej starożytności, nie były one jednak najwcześniejszym aktem myśli ludzkiej; aktem takim najpierwotniejszym, który dostarczył mitom pojęć o bogach i dwoistości istoty człowieka, jako złożonego z ciała i duszy, był tak