Aż sąsiad: Siła ludzi, ktorzy mają księgi,
Jednakie z głupim bydłem obaczysz mitręgi.
W głowie je mieć potrzeba, moj cnotliwy druhu, 5
Bo im tak właśnie w skrzyni, jako leżeć w brzuchu.
O, niejedenże, rzekę, pełno ma ksiąg w głowie
A wżdy trzech podle siebie słow dobrze nie powie.
Więc gdy w głowie i w gębie potrzebne są wielce,
Zaraz je z żołtej juchy biorę na widelce. 10
Jedne księgi do gęby z głowy mają spadek,
Drugie z gęby do brzucha, z brzucha idą w zadek:
Niewczymci też piśmienny, czegom nie mogł wiedzieć,
Że go z tej okazyej naprzod proszą siedzieć,
Czytać prawda nie umie, ale pisze wiele 15
I swe kancelarye papierami ściele.
Coż jest świat? Szachownica. Właśnie mu to służy.
A ludzie co są? Szachy rozmaitej struży.
Ten żywot: białe pole, czarne: śmierć, zaswoi,
Skoro hufce ze strony postawią oboi.
Dwaj doświadczeni gracze usiędą za stołem, 5
O, jakie bezpieczeństwo: pokusa z aniołem.
Białem: anioł, czarnem: czart, i słusznie, hetmani,
Nieproszona fortuna przyświeca i na niej
Siła należy, ona nadzieją i strachem
Miesza graczow, u niej met często w ręku z szachem. 10
Prostą drogą stateczne zwykły chodzić rochy,
Raz w prawo, drugi w lewo skacze rycerz płochy,
Księża na krzyż, latają wszędzie wściekłe baby,
Kroi tylko o jeden krok do koła, chybaby,
Co się więc trafia, że mu kto zblizka w nos dmuchnie, 15
Uchyliwszy powagi przeskoczy do kuchnie:
- ↑ Pierwotny nadpis: Szachy. Na boku rkp., obok tytułu dopisano: Ludit in humanis divina potentia rebus.
