Strona:PL Wagner - Sztuka i rewolucya.pdf/39

Ta strona została przepisana.

I.

W czasach dzisiejszych słychać prawie powszechnie narzekania artystów na szkodę, jaką wyrządza im rewolucya. Nie występuje się tu ani przeciw owej wielkiej walce ulicznej, ani przeciw nagłemu i gwałtownemu zachwianiu układu państwowego, ani wreszcie przeciw szybkiej zmianie rządu; wrażenie, które te potężne wypadki wywierają same przez się, bywa po większej części stosunkowo przelotne tylko i wywołuje zaburzenia krótkotrwałe. Sztuka dotychczasowa czuje się śmiertelnie zagrożoną przez specyalnie uporczywy charakter ostatnich zamieszek.
Podstawy, na których dotychczas w spierało się zarobkowanie, handel, bogactwo, są obecnie zachwiane i nawet po przywróceniu spokoju zewnętrznego, chociaż życie społeczne znowu przybrało zwykłą swą postać, wnętrze jego trawi jakaś troska bolesna, dręczy jakiś lęk. Trwożliwość na polu przedsiębiorstw paraliżuje kredyt i kto nie chce stracić, zrzeka się niepewnego zysku, przemysł w zastoju, a — Sztuka nie ma z czego żyć.
Byłoby okrucieństwem odmawiać człowieczego